Komisja Europejska przedstawiła dziś plany nowych, zorientowanych na wyniki ram partnerstwa, mających zmobilizować środki i zasoby UE i skoncentrować je na zewnętrznych działaniach służących zarządzaniu migracją. UE będzie dążyć do stworzenia dostosowanych do potrzeb partnerstw z państwami trzecimi będącymi głównymi krajami pochodzenia i tranzytu, wykorzystując do tego wszystkie polityki i instrumenty, jakimi dysponuje, aby osiągnąć konkretne rezultaty. W kontekście Europejskiego programu w zakresie migracji do priorytetów należą: ratowanie życia na morzu, zwiększenie liczby powrotów, umożliwienie migrantom i uchodźcom pozostania bliżej domu oraz wspieranie rozwoju państw trzecich, tak by usunąć podstawowe przyczyny nielegalnej migracji. Zasadnicze znaczenie w osiąganiu wyników będzie mieć dyplomatyczny, techniczny i finansowy wkład państw członkowskich w te partnerstwa.

Presja migracyjna stanowi część „nowej normy” w UE i krajach partnerskich, wpisując się w szerszy globalny kryzys związany z przesiedleniami. Wspólna i wyraźna reakcja wymagają bardziej skoordynowanego, systematycznego i zorganizowanego podejścia, które zapewni dopasowanie interesów UE i interesów naszych partnerów. Odnowione partnerstwa z państwami trzecimi przyjmą formę dostosowanych do potrzeb „porozumień”, które będą opracowywane zgodnie z sytuacją i potrzebami każdego kraju partnerskiego, w zależności od tego, czy jest on krajem pochodzenia, krajem tranzytu czy krajem przyjmującym dużą liczbę przesiedlonych osób. W krótkiej perspektywie osiągniemy porozumienia z Jordanią i Libanem i podejmiemy działania w celu uzgodnienia dalszych porozumień z Nigrem, Nigerią, Senegalem, Mali i Etiopią. Zamierzamy też bardziej zaangażować się we współpracę z Tunezją i Libią.

Pierwszy wiceprzewodniczący Komisji Frans Timmermans powiedział: Aby zapobiec ofiarom śmiertelnym na Morzu Śródziemnym – sytuacji, której nie akceptujemy – oraz uporządkować przepływy migracyjne, musimy przemyśleć sposób, w jaki UE i jej państwa członkowskie łączą wysiłki, by współpracować z państwami trzecimi. Komisja proponuje nowe ramy partnerstwa: począwszy od pierwszej grupy priorytetowych państw trzecich, porozumienia dostosowane do sytuacji każdego z nich będą uruchamiać wszystkie nasze polityki i narzędzia, aby osiągnąć wspomniane cele przy wykorzystaniu zbiorowego wpływu UE w ścisłej koordynacji z państwami członkowskimi i koncentracji naszych zasobów dzięki sprawnemu wdrożeniu 8 mld euro w ciągu kolejnych pięciu lat. Będziemy również pracować nad ambitnym planem inwestycji zewnętrznych, aby wesprzeć tworzenie szans oraz walkę z podstawowymi przyczynami migracji. Bez konkretnych rezultatów ze strony naszych partnerów w zakresie lepszego zarządzania migracją, wspólnie powinniśmy być gotowi, by dostosować nasze zaangażowanie i pomoc finansową.

Wysoka przedstawiciel/wiceprzewodnicząca Federica Mogherini dodała: Na świecie przemieszczają się miliony osób. Jedynie działając globalnie, na zasadzie pełnego partnerstwa, jesteśmy w stanie sprostać takiej rzeczywistości. Z tego względu proponujemy nowe podejście polegające na silnych partnerstwach z głównymi krajami pochodzenia i tranzytu. Naszym celem jest wspieranie krajów, które przyjmują tak wiele osób, oraz pobudzenie wzrostu w naszych państwach partnerskich, jednocześnie koncentrując się nadal na ratowaniu życia na morzu i likwidowaniu siatek przemytników. Jesteśmy gotowi zwiększyć wsparcie finansowe i operacyjne oraz inwestować w długofalowy rozwój gospodarczo-społeczny, bezpieczeństwo, praworządność i prawa człowieka, poprawę życia obywateli oraz rozwiązywanie problemów, które są siłą napędową migracji. Naszym obowiązkiem i w naszym interesie jest zapewnienie ludziom możliwości i środków do bezpiecznego i godnego życia. Jest to odpowiedzialność, którą Europa dzieli z resztą świata: możemy tego dokonać tylko wspólnie.

Pełen zakres unijnych polityk oraz unijnych instrumentów działań zewnętrznych zostanie wykorzystany, by zapewnić:

• Skoncentrowane zaangażowanie: unijna pomoc i polityki będą dostosowane do osiągania konkretnych wyników; krótkoterminowym celem jest ratowanie życia ludzi na Morzu Śródziemnym, zwiększenie wskaźnika powrotów do krajów pochodzenia i tranzytu oraz umożliwienie migrantom i uchodźcom pozostania bliżej domu i uniknięcia niebezpiecznych podróży. Natychmiastowe działania z partnerami będą koncentrować się na poprawie ram prawnych i instytucjonalnych dotyczących migracji oraz budowaniu zdolności w zakresie zarządzania granicami i migracją, w tym zapewnieniu ochrony uchodźcom. Do unijnej polityki rozwoju i polityki handlowej włączone zostaną zarówno zachęty jak i środki zniechęcające w celu nagradzania krajów chętnych do skutecznej współpracy z UE w zakresie zarządzania migracjami i zapewnienia konsekwencji odmowy takiej współpracy.
• Zwiększone wsparcie: wszystkie polityki, narzędzia i zasoby UE będą wspierać ramy partnerstwa w innowacyjny, ukierunkowany i skoordynowany sposób. Wzmożone wysiłki na rzecz wdrożenia planu działania z Valletty, w tym jego aspektów finansowych, przyniosą korzyści również temu procesowi. Wsparcie finansowe oraz narzędzia polityki rozwoju i sąsiedztwa usprawnią lokalne budowanie zdolności, w tym w zakresie kontroli granicznej, procedur udzielania azylu, działań zwalczających przemyt oraz wysiłków na rzecz reintegracji.
• Przerwanie schematu działania przemytników ludzi, którzy wykorzystują migrantów do osiągnięcia zysków, ma kluczowe znaczenie w zwalczaniu nielegalnej migracji. Zasadnicze znaczenie dla realizacji tego celu będzie mieć zapewnienie skutecznych powrotów. By osiągać założone rezultaty konieczne jest także wykorzystanie doświadczeń ze współpracy z Turcją i krajami Bałkanów Zachodnich oraz operacji EUNAVFOR MED Sophia. Dalsze rozmieszczanie europejskich oficerów łącznikowych ds. migracji w najważniejszych krajach pochodzenia i tranzytu pomogłyby koordynować współpracę UE. W kluczowych lokalizacjach zostaną sfinalizowane unijne platformy współpracy w zakresie zwalczania przemytu imigrantów.
• Stworzenie legalnych szlaków migracyjnych: zniechęcanie ludzi do podejmowania tych niebezpiecznych podróży wymaga również alternatywnych legalnych dróg do Europy oraz większych zdolności do przyjmowania w miejscach bliżej miejsca pochodzenia migrantów. UE będzie wspierać utworzenie pod auspicjami ONZ światowego programu przesiedleń mającego przyczynić się do sprawiedliwego podziału osób przesiedlonych oraz dodatkowo zniechęcać do wtórnego przemieszczania się. Przyszły wniosek dotyczący zorganizowanego systemu przesiedleń będzie bezpośrednim dowodem na zaangażowanie UE.
• Instrumenty finansowe: przydziały środków finansowych przeznaczonych na usunięcie podstawowych przyczyn nielegalnej migracji i przymusowych przesiedleń zostaną zwiększone, podobnie jak elastyczność we wdrażaniu programów. W nowym podejściu polegającym na partnerstwie będzie się wykorzystywać inteligentne połączenie zasobów krótkoterminowych i długoterminowych instrumentów finansowych w celu uzyskania natychmiastowych efektów, ale również w celu wyeliminowania podstawowych czynników powodujących migrację. W perspektywie krótkoterminowej fundusz powierniczy UE dla Afryki zostanie zasilony kwotą 1 mld euro, składającą się z 500 mln euro z rezerwy Europejskiego Funduszu Rozwoju i 500 mln euro, o które zwrócono się do państw członkowskich. Ponadto należy nadać nowy kierunek tradycyjnym programom finansowym. W perspektywie długoterminowej Komisja proponuje gruntownie zrewidować skalę i charakter tradycyjnych modeli współpracy na rzecz rozwoju. Jesienią 2016 r. Komisja przedstawi wniosek dotyczący nowego funduszu będącego częścią ambitnego planu inwestycji zewnętrznych w celu pobudzenia inwestycji w rozwijających się państwach trzecich, opierając się na doświadczeniach uzyskanych dzięki skutecznej realizacji planu inwestycyjnego dla Europy. W związku z tym uruchomiona zostanie kwota 3,1 mld euro, a ostatecznym celem będzie wywołanie inwestycji o łącznej wysokości do 31 mld euro, których wartość może wzrosnąć do 62 mld euro, pod warunkiem że państwa członkowskie i inni partnerzy wniosą wkład odpowiadający udziałowi UE. Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) już prowadzi prace nad inicjatywą, która ma zmobilizować dodatkowe finansowanie w Afryce w ciągu kolejnych pięciu lat. Plan inwestycji zewnętrznych będzie również skupiać się na udzielaniu ukierunkowanego wsparcia na rzecz poprawy otoczenia biznesu w poszczególnych krajach.
• Współpracę: nowe partnerstwo zbliża UE i jej państwa członkowskie w celu uzyskania rezultatów. By osiągnąć wspólne cele, potrzebne jest skoordynowane zaangażowanie i powielanie zasobów. Państwa członkowskie wzywa się, by wniosły swój wkład poprzez udostępnienie odpowiednich zasobów finansowych oraz uczestnictwo w partnerstwie z UE służącym osiągnięciu porozumień.Kontekst

  Europa doświadcza bezprecedensowych nielegalnych przepływów migracyjnych, wywołanych czynnikami geopolitycznymi i gospodarczymi. Przepływy te nasilają się w wyniku działalności pozbawionych skrupułów przemytników, którzy wykorzystują desperację osób szczególnie wrażliwych. Doświadczenia minionego roku, od przyjęcia Europejskiego programu w zakresie migracji, pokazały, że polityka migracyjna w Unii i poza nią jest bezpośrednio ze sobą związana. Wiarygodne działania wewnątrz UE, służące powstrzymaniu przemytu i nielegalnego wjazdu oraz wskazujące na istnienie legalnych dróg mają zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia naszych zewnętrznych celów.

  W ubiegłym roku UE podjęła już szereg kroków, aby zacieśnić współpracę z partnerami zewnętrznymi. Dialogi wysokiego szczebla na temat migracji i przeglądy europejskiej polityki sąsiedztwa sprawiły, że na nowo skupiono się na stosunkach z kluczowymi krajami w dziedzinie migracji. Szczyt w Valletcie w listopadzie 2015 r. postawił kwestie migracji w centrum stosunków UE z kontynentem afrykańskim. Współpraca z Turcją miała zasadnicze znaczenie w przeciwdziałaniu wykorzystywaniu osób szczególnie wrażliwych próbujących przeprawić się przez Morze Egejskie. Wraz z otwarciem nowych legalnych dróg do UE zapewniono większą pomoc humanitarną w Turcji. W oświadczeniu UE – Turcja ustanowiono nowe sposoby uporządkowywania przepływów migracyjnych i ratowania życia. Wzajemne powiązania między obiema stronami w zakresie zarządzania migracją umożliwiły współpracę na bezprecedensowym poziomie.

  Posiedzenie przywódców krajów Bałkanów Zachodnich z dnia 25 października i następujące po nim cotygodniowe wideokonferencje także doprowadziły do lepszej koordynacji i wymiany informacji między państwami członkowskimi UE a naszymi najbliższymi sąsiadami znajdującymi się wzdłuż innego ważnego szlaku migracyjnego.

  Instrumenty finansowe UE przyczyniają się do stworzenia lepszej przyszłości blisko domu dla osób, które w przeciwnym razie byłyby gotowe do ryzykowania życia, wyruszając z różnych miejsc w niebezpieczną, nielegalną podróż do Europy. Regionalny fundusz powierniczy Unii Europejskiej w odpowiedzi na kryzys w Syrii, kryzysowy fundusz powierniczy UE dla Afryki oraz Instrument Pomocy dla Uchodźców w Turcji uzupełniły działania istniejących programów finansowych.

  Dodatkowe informacje

  Komunikat w sprawie partnerstw w dziedzinie migracji

  Materiały prasowe na temat Europejskiego programu w zakresie migracji

  Zestawienie informacji o Europejskim programie w zakresie migracji

  Oświadczenie UE-Turcja

  Posiedzenie przywódców krajów Bałkanów Zachodnich