W Europie nie ma miejsca na nienawiść

KE i wysoki przedstawiciel UE przyjęli komunikat „Europa zjednoczona przeciwko nienawiści”. Jest to apel do wszystkich Europejczyków, aby przeciwstawili się nienawiści i opowiedzieli za tolerancją i szacunkiem.

W ostatnich tygodniach byliśmy w Europie świadkami scen, których mieliśmy nadzieję już nigdy nie zobaczyć. Możemy bowiem zaobserwować niepokojący wzrost mowy nienawiści i przestępstw z nienawiści. Dowody wskazują, że szczególnie dotknięte są nimi społeczności żydowskie i muzułmańskie.

W przedstawionym komunikacie Komisja i wysoki przedstawiciel intensyfikują wysiłki na rzecz walki z nienawiścią we wszelkich jej formach, wzmacniając działania w różnych obszarach polityki, w tym w dziedzinie bezpieczeństwa, technologii cyfrowych, edukacji, kultury i sportu. Obejmuje to zwiększenie środków finansowych na ochronę miejsc kultu. Ponadto zostaną wyznaczeni pełnomocnicy z wyraźnym upoważnieniem do maksymalnego zwiększenia potencjału unijnej polityki w zakresie zwalczania nienawiści.

Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursulavon der Leyen powiedziała: – Europa to miejsce, w którym różne rodzaje tożsamości kulturowej i religijnej są szanowane. Szacunek i tolerancja są podstawowymi wartościami naszych społeczeństw. Dlatego musimy przeciwstawiać się antysemityzmowi i nienawiści do muzułmanów, gdziekolwiek się z tym zjawiskiem zetkniemy. Godność i bezpieczeństwo każdej osoby w Unii mają nadrzędne znaczenie.

Wysoki przedstawiciel / wiceprzewodniczący JosepBorrell powiedział: – Historia się tragicznie powtarza. Konflikty i dezinformacja są na całym świecie pożywką dla nienawiści. Wszyscy ludzie muszą być chronieni i szanowani bez względu na ich religię czy światopogląd, narodowość, płeć, rasę lub jakikolwiek inny pretekst, który jest wykorzystywany do podżegania do dyskryminacji, nienawiści lub przemocy. Zbliża się 75. rocznica Powszechnej deklaracji praw człowieka i nie możemy powielać błędów z przeszłości. Apeluję do społeczności międzynarodowej, by razem z nami stanęła w obronie praw człowieka, dla wszystkich ludzi i wszędzie, i walczyła z nietolerancją i uprzedzeniami.

Od 7 października jesteśmy w Europie świadkami scen, które przypominają demony przeszłości i których mieliśmy nadzieję już nigdy nie zobaczyć. Brutalne ataki na społeczność żydowską. Obywatele europejscy wywodzący się z różnych środowisk boją się, że może im się coś przydarzyć. Dlatego też nie możemy milczeć. Nie możemy pozostawać bierni. Milczenie zostawia przestrzeń dla rozwoju nienawiści. Dlatego staramy się tę lukę wypełnić, aby głośno i wyraźnie powiedzieć, że bronimy naszych wartości i praw człowieka. Zwiększamy działania przeciwko przemocy zarówno w internecie, jak i poza nim. Věra Jourová, wiceprzewodnicząca do spraw wartości i przejrzystości – 06/12/2023

Niepokojący wzrost nawoływania do nienawiści i przestępstw z nienawiści w Europie w ostatnich tygodniach wymaga od nas wszystkich jednoznacznej reakcji. Europa ma kilkudziesięcioletnie doświadczenie w tworzeniu wspólnej przyszłości z podzielonej przeszłości i nadszedł czas, by wykorzystać tę wiedzę do promowania pojednania i dialogu. Nigdy nie zaakceptuję, by Europa była miejscem, w którym jakakolwiek wspólnota religijna nie czuje się bezpiecznie – z resztą żaden Europejczyk ani żadna Europejska nie powinni tego akceptować. Didier Reynders, komisarz do spraw wymiaru sprawiedliwości – 06/12/2023

Nienawiść, w swojej najgorszej formie, rozlała się na naszych ulicach, i atakuje społeczności żydowskie i muzułmańskie. Osoby, które wykorzystują to do celów politycznych, jedynie pogłębiają podziały. Nasze stanowisko jest jednoznaczne: w naszych społeczeństwach nie ma miejsca na nienawiść. Jesteśmy zjednoczeni przeciwko wszelkim formom nienawiści, wskazywania kozła ofiarnego i oczerniania, bez względu na rasę, wiarę, płeć czy orientację seksualną. Helena Dalli, komisarz do spraw równości – 06/12/2023

Ochrona ludzi i miejsc

Priorytetem jest ochrona ludzi i przestrzeni publicznej. Komisja przesunie na 2023 r. zaproszenie do składania wniosków w ramach Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego, które pierwotnie było zaplanowane na 2024 r. Szczególna uwaga zostanie przy tym zwrócona na żydowskie miejsca kultu i odpowiednie zwiększenie budżetu. W 2024 r. program PROTECT zostanie zasilony dodatkowymi środkami na ochronę przestrzeni publicznej i miejsc kultu wszystkich wyznań, m.in. poprzez zwiększenie o 5 mln euro budżetu na przeciwdziałanie zagrożeniom wynikającym z rosnącego antysemityzmu.

W celu ochrony przed zagrożeniami w sieci, Komisja będzie dążyć do zakończenia do lutego 2024 r. wzmocnionego kodeksu postępowania w zakresie zwalczania nielegalnego nawoływania do nienawiści w internecie. Oprze się przy tym na nowych horyzontalnych obowiązkach nałożonych na platformy internetowe aktem o usługach cyfrowych. Zacieśni również współpracę z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego, ekspertami, zaufanymi podmiotami sygnalizującymi i organami publicznymi w celu wykrywania mowy nienawiści w sieci.

Zaangażowanie całego społeczeństwa

Koordynatorzy Komisji ds. przeciwdziałania rasizmowi, ds. zwalczania antysemityzmu i wspierania życia żydowskiego oraz ds. zwalczania nienawiści antymuzułmańskiej odgrywali w przeszłości ważną rolę w angażowaniu społeczności i obywateli. Ta praca będzie teraz dalej wzmacniana, a koordynatorzy zostaną pełnomocnikami z wyraźnym upoważnieniem do usprawnienia koordynacji, m.in. za pośrednictwem konkretnych projektów finansowanych przez UE, oraz do maksymalnego zwiększenia potencjału unijnej polityki w zakresie zwalczania nienawiści w internecie (online) i poza nim (offline).

Wiedza i świadomość są kluczem do wzajemnego szacunku i tolerancji. Najskuteczniejsze nośniki tych wartości są częścią codziennego życia – media, edukacja, kultura i sport. W związku z tym Komisja będzie wspierać szkolenia dla dziennikarzy w zakresie przestrzegania standardów medialnych i rozpoznawania mowy nienawiści oraz realizować projekty promujące włączenie społeczne i różnorodność w edukacji, kulturze i sporcie.

Unia Europejska zwiększy również wsparcie dla weryfikatorów informacji, zarówno w UE, jak i w świecie arabskim.

Zwalczanie nienawiści stanowi problem ogólnoświatowy i konieczna jest współpraca międzynarodowa. Ścisła współpraca z osobami odpowiedzialnymi za propagowanie praw na szczeblu globalnym, regionalnym i krajowym zwiększa wiarygodność i skuteczność działań UE w Unii i poza nią: Komisja i wysoki przedstawiciel wzmocnią swoje zaangażowanie i sieci kontaktów na wszystkich szczeblach i wykorzystają w tym celu wysiłki dyplomatyczne UE oraz konkretne działania i partnerstwa zewnętrzne.

Dalsze działania

Na początku 2024 r. Komisja zorganizuje konferencję wysokiego szczebla poświęconą zwalczaniu nienawiści z wysokiej rangi uczestnikami, którzy angażują się w walkę z nienawiścią i dyskryminacją. Następnie odbędą się europejskie dialogi na rzecz pojednania, w których obywatele z całej UE, zwłaszcza młodzi ludzie, spotkają się z decydentami, ekspertami i członkami najbardziej dotkniętych społeczności. Zwieńczeniem tego procesu będą zalecenia na temat tego, jak budować mosty między podzielonymi społecznościami i urzeczywistniać motto UE „Zjednoczeni w różnorodności”.

Kontekst

Przestępstwa z nienawiści i nawoływanie do nienawiści są sprzeczne z podstawowymi wartościami europejskimi, takimi jak poszanowanie godności osoby ludzkiej, wolność, demokracja, równość, praworządność i poszanowanie praw człowieka, zapisanych w art. 2 Traktatu.

W ciągu ostatnich lat Komisja pracowała nad szeregiem przepisów i inicjatyw z myślą o promowaniu i ochronie naszych wspólnych wartości i praw podstawowych. Ważnym aktem prawnym jest decyzja ramowa w sprawie zwalczania rasizmu i ksenofobii z 2008 r., która ma zagwarantować, aby poważne przejawy rasizmu i ksenofobii, takie jak publiczne nawoływanie do przemocy lub nienawiści, podlegały skutecznym, proporcjonalnym i odstraszającym sankcjom karnym w całej Unii Europejskiej.

Ochrona europejskiej demokracji przed zagrożeniami i szkodliwymi skutkami dezinformacji oraz manipulacjami informacjami i ingerencjami w informacje, również ze strony podmiotów zagranicznych, stała się strategicznym priorytetem UE. W ramach europejskiego planu działania na rzecz demokracji Komisja i wysoki przedstawiciel opracowali szereg środków zwalczania dezinformacji.

W ramach egzekwowania przepisów aktu o usługach cyfrowych i zaktualizowanego kodeksu postępowania w zakresie zwalczania nielegalnego nawoływania do nienawiści podjęte zostaną dalsze zdecydowane kroki w celu zapewnienia, aby to, co jest nielegalne offline, również było nielegalne online. Akt o usługach cyfrowych określa również rygorystyczne obowiązki platform internetowych w zakresie zwalczania nielegalnych treści. Od 17 lutego 2024 r. jego przepisy będą mieć zastosowanie do wszystkich platform internetowych, a obecnie już są stosowane do 19 wyznaczonych bardzo dużych platform i wyszukiwarek internetowych. Na podstawie aktu o usługach cyfrowych Komisja w połowie października przesłała do serwisów X, META i TikTok formalny wniosek o udzielenie informacji na temat domniemanego rozpowszechniania nielegalnych treści i dezinformacji, w szczególności rozpowszechniania treści o charakterze terrorystycznym i nacechowanych przemocą oraz nawoływania do nienawiści.

Aby wzmocnić te ramy, w grudniu 2021 r. Komisja zaproponowała rozszerzenie określonego w Traktatach wykazu przestępstw UE o nawoływanie do nienawiści i przestępstwa z nienawiści. Niedawny gwałtowny wzrost nienawiści podkreśla konieczność szybkiego przyjęcia jednomyślnej decyzji Rady w celu ochrony naszych wspólnych wartości UE.

Komisja zrealizowała już większość działań w ramach pierwszej strategii UE w zakresie praw ofiar (2020–2025), aby zapewnić wszystkim ofiarom w UE możliwość korzystania w pełni z praw przysługujących im na mocy przepisów UE. 12 lipca 2023 r. Komisja przyjęła wniosek dotyczący dyrektywy, która zmienia dyrektywę w sprawie praw ofiar z 2012 r. będącą głównym instrumentem horyzontalnym dotyczącym praw ofiar. Celem wniosku jest dalsze wzmocnienie praw wszystkich ofiar przestępstw w UE, w tym praw najbardziej bezbronnych ofiar. W październiku 2023 r. Rada zakończyła pierwsze czytanie wniosku.