Komisja i Parlament Europejski pomogły w wypracowaniu tego wspólnego oświadczenia i z zadowoleniem przyjęły jego podpisanie przez 27 operatorów w UE i w Ukrainie (więcej operatorów ma dołączyć wkrótce), w tym przez kilka ogólnounijnych grup, oraz przez stowarzyszenie reprezentujące kilku wirtualnych operatorów sieci komórkowej (MVNO Europe). Po szeregu dotychczasowych spontanicznych dobrowolnych inicjatyw wspólne oświadczenie ma na celu ustanowienie bardziej stabilnych ram, aby pomóc ukraińskim uchodźcom rozproszonym po całej Europie w utrzymaniu kontaktów z rodziną i przyjaciółmi, którzy pozostali w kraju.
Rosyjska agresja na Ukrainę zakłóciła życie milionów Ukraińców. Szacuje się, że 4,2 mln uchodźców wyjechało do krajów sąsiadujących, w szczególności do Polski, Słowacji, Węgier i Rumunii, skąd stopniowo przemieszczają się do innych państw członkowskich. W obliczu tego natychmiastowego i narastającego kryzysu humanitarnego uchodźcy ukraińscy muszą mieć dostęp do przystępnych cenowo połączeń, tak aby mogli pozostać w kontakcie ze swoją rodziną i przyjaciółmi oraz by mogli korzystać z internetu i mieć dostęp do wiarygodnych informacji. Inicjatywa kilku operatorów telekomunikacyjnych polegająca na zniesieniu lub obniżeniu opłat za połączenia międzynarodowe z Ukrainą oraz dodatkowych opłat roamingowych dla osób przesiedlonych do Unii Europejskiej jest zatem bardzo pożądana i powinna mieć szerszy i trwały charakter.
Margrethe Vestager, wiceprzewodnicząca wykonawcza do spraw Europy na miarę ery cyfrowej, powiedziała: – Możliwość skontaktowania się z bliskimi i dostęp do informacji jest kluczową kwestią w czasach kryzysu. Dlatego też wraz z Parlamentem Europejskim wspieramy inicjatywy operatorów telekomunikacyjnych mające na celu ułatwienie przystępnej cenowo łączności mobilnej dla osób, które uciekły przed wojną. Zachęcamy również do podejmowania innych podobnych środków, które mogą mieć duże znaczenie w tych nadzwyczajnych okolicznościach.
Thierry Breton, komisarz do spraw rynku wewnętrznego, dodał: – W tej nadzwyczajnej sytuacji wielu operatorów telekomunikacyjnych okazało wyjątkową solidarność z osobami uciekającymi z Ukrainy. Teraz podejmują one kolejny ważny krok. Z zadowoleniem przyjmujemy wspólne oświadczenie europejskich i ukraińskich operatorów, które ułatwi osobom dotkniętym rosyjską agresją utrzymanie kontaktu z bliskimi. Inicjatywa to umożliwi wprowadzenie dobrowolnych środków w szerokim zakresie w całej Europie. Osoby przesiedlone do krajów Unii Europejskiej będą mogły dzwonić do domu, a ci, którzy pozostali w Ukrainie będą mogli rozmawiać z bliskimi za granicą po przystępnych cenach.
Sprawozdawczyni Parlamentu Europejskiego ds. nowego rozporządzenia w sprawie roamingu Angelika Winzig (PPE, Austria) powiedziała: – Z zadowoleniem przyjmuję dzisiejszy ważny krok w kierunku prawdziwie bezpłatnego roamingu dla uchodźców ukraińskich. Nasze wspólne wysiłki opłaciły się i jako sprawozdawczyni ds. nowego rozporządzenia w sprawie roamingu jestem szczególnie wdzięczna, że mogliśmy wspierać wypracowanie tego wspólnego oświadczenia. Dzięki obniżeniu pułapów hurtowych operatorzy ukraińscy mogą łatwiej oferować swoim klientom bezpłatny roaming w Unii Europejskiej, ułatwiając im pozostawanie w kontakcie z rodziną i przyjaciółmi w Ukrainie. W ten sposób nie nakłada się na nich dodatkowych obciążeń finansowych w tych trudnych czasach. Z niecierpliwością oczekuję dalszych kroków.
Wspólne działanie unijnych i ukraińskich operatorów
Po szybkiej reakcji na kryzys humanitarny poprzez szereg dobrowolnych środków w całej Europie operatorzy telekomunikacyjni zobowiązali się do okazania dalszej gotowości do pomocy i wsparcia Ukraińcom w tej tragicznej sytuacji. W uznaniu znaczenia łączności w czasach kryzysu i w tych wyjątkowych okolicznościach, celem wspólnego oświadczenia jest ustanowienie skoordynowanego podejścia, aby zapewnić zarówno unijnym, jak i ukraińskim operatorom możliwość dalszego zapewniania przystępnych cenowo połączeń uchodźcom z Ukrainy. Operatorzy zobowiązują się do wdrożenia dobrowolnych środków, a mianowicie obniżenia opłat hurtowych za roaming i innych opłat pobieranych od siebie nawzajem w celu umożliwienia wykonywania połączeń międzynarodowych z Ukrainą. Pozwoli to zminimalizować dodatkowe koszty zarówno dla unijnych, jak i ukraińskich operatorów, umożliwiając każdemu z nich pokrycie swoich kosztów. Jednocześnie ukraińscy sygnatariusze niniejszej deklaracji zobowiązują się do udostępnienia użytkownikom końcowym korzyści płynących z dobrowolnych środków stosowanych przez ich partnerów z UE.
Wspólne oświadczenie zostało już podpisane przez 24 operatorów z siedzibą w UE, w tym kilka ogólnounijnych grup, stowarzyszenie reprezentujące kilku wirtualnych operatorów sieci komórkowych (MVNO Europe) oraz wszystkich trzech operatorów sieci ruchomych z siedzibą w Ukrainie. Wykaz operatorów znajduje się tutaj. Podpisanie umowy odbyło się pod auspicjami i przy wsparciu Komisji i Parlamentu Europejskiego. Proces ten wspierał również Organ Europejskich Regulatorów Łączności Elektronicznej (BEREC) oraz ukraiński krajowy organ regulacyjny NCEC. Szerokie poparcie umożliwi rozszerzenie dobrowolnych środków, aby wspierać przystępne cenowo połączenia między UE a Ukrainą oraz uczynić je stabilniejszymi i zrównoważonymi tak długo, jak będzie to konieczne.
Oświadczenie jest otwarte dla wszystkich operatorów, którzy chcą od teraz dołączyć w dowolnym momencie, i będzie obowiązywało przez trzy miesiące. Następnie zostanie poddane przeglądowi w celu uwzględnienia szybko zmieniającej się sytuacji, celów humanitarnych tej inicjatywy oraz tego, czy inne długoterminowe środki podejmowane przez organy publiczne lub sektor byłyby bardziej odpowiednie. Komisja, BEREC i NCEC będą nadal monitorować rozwój sytuacji i dobrowolne środki.
Inne działania podejmowane przez operatorów
Od pierwszych dni kryzysu sygnatariusze tego wspólnego oświadczenia podjęli wiele działań mających na celu zapewnienie łączności wszelkiego rodzaju. Operatorzy telekomunikacyjni z siedzibą w UE rozdali bezpłatnie miliony kart SIM uchodźcom z Ukrainy. Duża i rosnąca liczba uchodźców korzystających z takich kart SIM korzysta również z bezpłatnych połączeń międzynarodowych z Ukrainą. Niektórzy operatorzy z UE umożliwili również darmowy roaming i udostępnili bezpłatne Wi-Fi oraz możliwości ładowania na obszarach przygranicznych lub w miejscach schronienia. Jednocześnie ukraińscy operatorzy, którzy utrzymują łączność w Ukrainie i z Ukrainą pomimo napaści zbrojnej, od początku kryzysu zapewniali krajowy roaming w kraju i oferowali bezpłatny międzynarodowy roaming uchodźcom, którzy uciekli przed wojną.
Fundusze UE mogą przyczynić się do poprawy komunikacji
Jednocześnie państwa członkowskie UE mogą korzystać z Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), aby finansować działania mające na celu zapewnienie uchodźcom dostępu do podstawowych usług, takich jak usługi komunikacyjne. Na przykład EFS może finansować bony dla uchodźców, z których mogą korzystać do zakupu abonamentów łączności mobilnej (karty SIM). EFRR może wspierać zapewnienie lokalnej łączności poprzez inwestycje w infrastrukturę i powiązany sprzęt, z których będą korzystać uchodźcy. W ramach Działania w ramach polityki spójności na rzecz uchodźców w Europie (CARE) Komisja zapewniła elastyczność przepisów EFS, EFRR i Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym (FEAD), aby umożliwić w obecnej sytuacji szybką realokację dostępnych środków finansowych na wsparcie w sytuacjach nadzwyczajnych. Środki te przyczyniłyby się do trwałości dobrowolnych środków poprzez zminimalizowanie obciążeń dla operatorów zarówno w UE, jak i w Ukrainie.