Odchodzą ostatnie osoby, które przeżyły Holocaust, i świadkowie tamtych okrucieństw, dlatego naszym obowiązkiem jest zachowanie o nich żywej pamięci i przekazywanie ich świadectwa.
W związku z Dniem Pamięci o Ofiarach Holokaustu Romów obchodzonym 2 sierpnia przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen, wiceprzewodnicząca do spraw wartości i przejrzystości Věra Jourová oraz komisarz do spraw równości Helena Dalli wydały wspólne oświadczenie:
W Europejskim Dniu Pamięci o Ofiarach Holokaustu Romów składamy hołd pamięci setek tysięcy romskich ofiar Holokaustu i potwierdzamy nasze wysiłki i zaangażowanie na rzecz budowy unii równości. Przypominamy, że wolność, z której dziś korzystamy, wiąże się z odpowiedzialnością i wymaga działania. Obowiązkiem Europy jest ochrona żyjących w niej mniejszości przed rasizmem i dyskryminacją.
Odchodzą ostatnie osoby, które przeżyły Holocaust, i świadkowie tamtych okrucieństw, dlatego naszym obowiązkiem jest – obecnie bardziej niż kiedykolwiek – zachowanie o nich żywej pamięci i przekazywanie ich świadectwa. Szerzenie wiedzy na temat Holokaustu pozostaje podstawą budowania odporności i wspierania trwałych wysiłków na rzecz walki z antycyganizmem, antysemityzmem, uprzedzeniami i nienawiścią.
Przerażająca historia Holokaustu wymaga od nas opracowania i wdrożenia kompleksowego systemu ochrony przed dyskryminacją, który umożliwi poszanowanie godności ludzkiej i praw podstawowych wszystkich mieszkańców Unii Europejskiej. W związku z tym Komisja ponownie wzywa wszystkie państwa członkowskie do zaangażowania się w realizację unijnych ram strategicznych na rzecz równouprawnienia, włączenia społecznego i udziału Romów. Razem musimy zwalczać antycyganizm we wszystkich jego formach!
Kontekst
W 2015 r. Parlament Europejski ogłosił dzień 2 sierpnia Europejskim Dniem Pamięci o Ofiarach Holokaustu Romów w celu upamiętnienia 500 tys. europejskich Romów zamordowanych w okupowanej przez nazistów Europie. Była to co najmniej jedna czwarta ówczesnej populacji Romów. W unijnych ramach strategicznych dotyczących Romów, przyjętych w 2020 r., oraz w zaleceniu Rady w sprawie Romów Komisja Europejska i państwa członkowskie UE zobowiązały się do przeciwdziałania antycyganizmowi. Ramy te określają kompleksowe podejście oparte na trzech filarach: równość ze wszystkimi innymi członkami społeczeństwa, włączenie społeczne i gospodarcze oraz udział w życiu politycznym, społecznym, gospodarczym i kulturalnym. 9 stycznia 2023 r. przyjęto pierwsze sprawozdanie z oceny opracowanych przez państwa członkowskie krajowych strategicznych ram dotyczących Romów.
Jak podkreślono w sprawozdaniu Komisji z oceny z 2023 r., kilka państw członkowskich uwzględniło w swoich krajowych strategiach dotyczących Romów środki mające na celu promowanie historii i kultury tej mniejszości etnicznej. Są to różnorodne środki, począwszy od ułatwiania dialogu, uznawania niesprawiedliwości w przeszłości i angażowania się w procesy pojednania, przez opracowywanie i wprowadzanie konkretnych elementów do programów nauczania i podręczników oraz organizowanie 2 sierpnia uroczystości upamiętniających Holokaust Romów.
Aby zwiększyć wiedzę na temat Holokaustu Romów, Komisja rozszerzyła swoją globalną kampanię #ProtectTheFacts, realizowaną wspólnie z Międzynarodowym Sojuszem na rzecz Pamięci o Holokauście (IHRA), UNESCO i Organizacją Narodów Zjednoczonych, tak aby uwzględniała losy ludności romskiej.
W ramach programu „Obywatele, równość, prawa i wartości” (CERV) Komisja Europejska przeznacza finansowanie unijne na wspieranie projektów dotyczących Pamięci o przeszłości Europy. W szczególności priorytetowo traktowane będą projekty dotyczące kultywowania pamięci o Holokauście, edukacji i badań naukowych na ten temat, a także walki z negowaniem Holokaustu i zniekształcaniem faktów. Więcej informacji można znaleźć tutaj.
