Oświadczenie Rady Europejskiej*
29 marca 2017 r.
Rada Europejska otrzymała dziś od premier Zjednoczonego Królestwa Theresy May pismo, w którym powiadamia ona, że państwo to zamierza opuścić Unię Europejską. Notyfikacja ta jest skutkiem referendum z 23 czerwca 2016 r. i rozpoczyna proces wystąpienia z UE na mocy art. 50 Traktatu. Wyrażamy ubolewanie w związku z tym, że Zjednoczone Królestwo opuści Unię Europejską, jednak jesteśmy gotowi na proces, który teraz będziemy musieli przeprowadzić.
Jeśli chodzi o Unię Europejską, to pierwszym krokiem będzie teraz przyjęcie przez Radę Europejską wytycznych negocjacyjnych. W wytycznych zostaną przedstawione ogólne stanowiska i zasady, którymi Unia, reprezentowana przez Komisję Europejską, będzie kierować się w negocjacjach ze Zjednoczonym Królestwem.
W trakcie negocjacji Unia będzie działać jako jednolity podmiot i będzie chronić swoje interesy. Musimy przede wszystkim zminimalizować niepewność, jaką w związku z decyzją Zjednoczonego Królestwa odczuwają nasi obywatele, przedsiębiorstwa i państwa członkowskie. Zatem na początku skupimy się na wszystkich najistotniejszych rozwiązaniach pozwalających na uporządkowany przebieg procesu wystąpienia.
Podejdziemy do tych rozmów konstruktywnie i będziemy dążyć do wypracowania porozumienia. Mamy nadzieję, że w przyszłości Zjednoczone Królestwo będzie naszym bliskim partnerem.
Przewodniczący Donald Tusk zwołał Radę Europejską na 29 kwietnia 2017 r.
* Po złożeniu notyfikacji na mocy art. 50 TUE członek Rady Europejskiej reprezentujący państwo członkowskie, które występuje z Unii, nie uczestniczy w dyskusjach Rady Europejskiej ani w decyzjach dotyczących tego państwa.
Artykuł 50 Traktatu o Unii Europejskiej – pytania i odpowiedzi
Czego dotyczy artykuł 50?
Artykuł 50 Traktatu o Unii Europejskiej określa zasady wystąpienia z Unii Europejskiej państwa członkowskiego, które sobie tego życzy. Opcja ta została wprowadzona w 2007 r. traktatem lizbońskim.
W jaki sposób uruchomiony zostaje ten artykuł?
Państwo członkowskie powinno poinformować Radę Europejską o swoim zamiarze opuszczenia kraju. Nie istnieją żadne szczególne wymogi dotyczące formy takiego powiadomienia.
Co dzieje się po uruchomieniu?
Umowę w sprawie wystąpienia z Unii negocjuje się zgodnie z art. 218 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
Krok 1
Przewodniczący Rady Europejskiej, Donald Tusk, zwoła nadzwyczajne posiedzenie Rady Europejskiej. Nastąpi to w dniu 29 kwietnia.
Rada Europejska przyjmie w drodze konsensusu szereg wytycznych, które pozwolą, by wyjście Zjednoczonego Królestwa z Unii Europejskiej odbyło się w sposób uporządkowany. Wytyczne te określają ogólne zasady, które UE będzie stosować w trakcie negocjacji, dążąc do ochrony wspólnego interesu Unii Europejskiej i jej państw członkowskich.
Krok 2
Po przyjęciu wytycznych Komisja szybko przedstawi Radzie zalecenie dotyczące rozpoczęcia negocjacji. Zalecenie to musi zostać zatwierdzone przez kolegium komisarzy, 4 dni po posiedzeniu Rady Europejskiej.
Krok 3
Rada będzie następnie musiała wyrazić zgodę na rozpoczęcie negocjacji, przyjmując szereg wytycznych negocjacyjnych. Muszą one zostać przyjęte zdecydowaną większością kwalifikowaną (72 proc. państw członkowskich, tj. 20 z 27 państw członkowskich, reprezentujących 65 proc. ludności UE-27).
Po przyjęciu wytycznych unijny negocjator, wyznaczony przez Radę, zostanie upoważniony do rozpoczęcia negocjacji z występującym państwem członkowskim.
W jaki sposób zawarta zostaje umowa w sprawie wystąpienia z Unii?
Negocjacje dotyczące uporządkowanego wystąpienia z Unii muszą zostać zakończone w ciągu dwóch lat od momentu uruchomienia artykułu 50. Jeżeli porozumienie nie zostanie osiągnięte w tym czasie, traktaty przestają mieć zastosowanie wobec występującego z Unii państwa członkowskiego.
Po zakończeniu okresu negocjacji unijny negocjator przedstawi Radzie i Parlamentowi Europejskiemu propozycję umowy, uwzględniając ramy przyszłych stosunków Zjednoczonego Królestwa z UE.
Parlament Europejski musi wyrazić zgodę, w drodze głosowania zwykłą większością głosów, w tym głosów posłów do Parlamentu Europejskiego ze Zjednoczonego Królestwa.
Umowa zostanie zawarta przez Radę, stanowiącą zdecydowaną większością kwalifikowaną.
Zjednoczone Królestwo musi też ratyfikować umowę zgodnie z własnymi wymogami konstytucyjnymi.
Ile czasu zostaje zatem na faktyczne negocjacje?
Same negocjacje potrwają około 18 miesięcy (początek czerwca 2017 r. – październik/listopad 2018 r.).
Kto poprowadzi negocjacje w imieniu Unii Europejskiej?
Szefowie państw i rządów UE 27 wezwali Radę do wyznaczenia Komisji Europejskiej na negocjatora unijnego. Z zadowoleniem przyjęli mianowanie przez Komisję Michela Barniera na głównego negocjatora.
Komisja Europejska, jako unijny negocjator, i Michel Barnier, jako główny negocjator Komisji, będą regularnie informować Radę Europejską, Radę i jej organy przygotowawcze.
Michel Barnier będzie informować Parlament Europejski dokładnie i regularnie przez cały czas trwania negocjacji.
Oczywiste jest, że państwa członkowskie będą ściśle zaangażowane w przygotowanie negocjacji, formułowanie wytycznych dla negocjatora Unii, a także ocenę postępów. W tym celu utworzona zostanie specjalna grupa robocza w Radzie, posiadająca stałego przewodniczącego, aby zagwarantować, że negocjacje są prowadzone zgodnie z wytycznymi Rady Europejskiej i wytycznymi negocjacyjnymi Rady.
Rada Europejska nadal będzie trwale zaangażowana w tę kwestię, a w razie konieczności będzie aktualizować swoje wytyczne w trakcie negocjacji.
Jakie są praktyczne aspekty negocjacji? W jakim języku będą prowadzone negocjacje? Jak często strony będą się spotykały?
Kwestie praktyczne, takie jak reżim językowy oraz struktura negocjacji zostaną ustalone wspólnie przez negocjatorów z ramienia UE i Zjednoczonego Królestwa.
Gdzie odbędą się negocjacje?
Negocjacje odbędą się w Brukseli.
Kiedy Zjednoczone Królestwo przestanie być członkiem Unii Europejskiej?
Traktaty UE przestaną mieć zastosowanie do Zjednoczonego Królestwa od dnia wejścia w życie umowy o wystąpieniu lub – jeśli porozumienie nie zostanie osiągnięte – w terminie 2 lat od daty powiadomienia o zamiarze wyjścia z UE. Rada może jednomyślnie podjąć decyzję o przedłużeniu tego okresu.
Do momentu opuszczenia Unii państwo członkowskie pozostaje jej członkiem ze wszystkimi prawami i obowiązkami, jakie wynikają z członkostwa, w tym zobowiązane jest przestrzegać zasady lojalnej współpracy, która stanowi, że Unia i jej państwa członkowskie udzielają sobie wzajemnego wsparcia w wykonywaniu zadań wynikających z Traktatów.
Co się stanie w przypadku, gdy porozumienie nie zostanie osiągnięte?
Traktaty UE po prostu przestaną mieć zastosowanie do Zjednoczonego Królestwa dwa lata po powiadomieniu.
Czy państwo członkowskie może ubiegać się o ponowne przyjęcie do UE?
Każdy kraj, który zrezygnował z członkostwa w UE, może ponownie ubiegać się o przystąpienie. Będzie wtedy zobowiązany przejść procedurę akcesyjną.
Czy po uruchomieniu artykuł 50 może zostać wycofany?
To Zjednoczone Królestwo uruchamia artykuł 50. Jednak po uruchomieniu nie można się z niego jednostronnie wycofać. Od złożonej notyfikacji nie ma odwrotu. Artykuł ten nie przewiduje jednostronnego wycofania notyfikacji.
Jaka jest treść artykułu 50?
Artykuł 50 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE)
1. Każde Państwo Członkowskie może, zgodnie ze swoimi wymogami konstytucyjnymi, podjąć decyzję o wystąpieniu z Unii.
2. Państwo Członkowskie, które podjęło decyzję o wystąpieniu, notyfikuje swój zamiar Radzie Europejskiej. W świetle wytycznych Rady Europejskiej Unia prowadzi negocjacje i zawiera z tym Państwem umowę określającą warunki jego wystąpienia, uwzględniając ramy jego przyszłych stosunków z Unią. Umowę tę negocjuje się zgodnie z artykułem 218 ustęp 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Jest ona zawierana w imieniu Unii przez Radę, stanowiącą większością kwalifikowaną po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego.
3. Traktaty przestają mieć zastosowanie do tego Państwa od dnia wejścia w życie umowy o wystąpieniu lub, w przypadku jej braku, dwa lata po notyfikacji, o której mowa w ustępie 2, chyba że Rada Europejska w porozumieniu z danym Państwem Członkowskim podejmie jednomyślnie decyzję o przedłużeniu tego okresu.
4. Do celów ustępów 2 i 3 członek Rady Europejskiej i Rady reprezentujący występujące Państwo Członkowskie nie bierze udziału w obradach ani w podejmowaniu decyzji Rady Europejskiej i Rady dotyczących tego Państwa. Większość kwalifikowaną określa się zgodnie z artykułem 238 ustęp 3 litera b) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
5. Jeżeli Państwo, które wystąpiło z Unii, zwraca się o ponowne przyjęcie, jego wniosek podlega procedurze, o której mowa w artykule 49.
