Dowiedz się o różnych rodzajach pozwoleń na pracę dla pracowników spoza UE i o zmianach, nad którymi pracuje UE, aby wspierać legalną migrację zarobkową.
Europa stoi w obliczu zmian demograficznych związanych z szybkim starzeniem się społeczeństwa i niskim wskaźnikiem urodzeń. Przewiduje się, że do 2050 r. emeryci będą stanowić około jednej trzeciej ludności UE, co będzie miało poważne konsekwencje społeczne i gospodarcze. Takie konsekwencje to m.in. zwiększony popyt na opiekę zdrowotną i usługi społeczne, niższa produktywność czy wyższe wydatki publiczne.
Dlatego aby zaradzić niedoborom siły roboczej, wypełnić luki w umiejętnościach i pobudzić wzrost gospodarczy, Unia Europejska wprowadza zachęty dla legalnej migracji.
Poniżej przedstawiamy niektóre legalne ścieżki dostępu do rynku pracy UE i działania Parlamentu Europejskiego w kierunku ich usprawnienia.
Niebieska karta UE: przyciąganie wysoko wykwalifikowanych pracowników do UE
Niebieska karta UE to zezwolenie na pracę i pobyt. Umożliwia obywatelom spoza UE pracę i zamieszkanie w kraju UE, pod warunkiem, że posiadają stopień naukowy lub równoważne kwalifikacje oraz ofertę pracy z minimalnym wynagrodzeniem wymaganym do ubiegania się o kartę.
Znowelizowane przepisy wejdą w życie do końca 2023 roku. Ustanawiają okres obowiązywania oferty pracy na minimum sześć miesięcy i obniżają próg wymaganego wynagrodzenia – ma stanowić co najmniej 100% przeciętnego rocznego wynagrodzenia brutto w kraju zatrudnienia.
Niebieska Karta UE jest ważna do czterech lat i może zostać przedłużona. Posiadacze kart mogą sprowadzić członków swojej rodziny, aby zamieszkali z nimi w UE.
Jest uznawana we wszystkich krajach UE, oprócz Danii i Irlandii.
Jedno zezwolenie: tymczasowe pozwolenie na pracę w danym kraju
Dla osób, które nie kwalifikują się do niebieskiej karty UE, istnieje możliwość uzyskania tzw. jednego zezwolenia. Jest to połączone zezwolenie na pracę i pobyt, wydawane na okres do dwóch lat przez kraj UE, w którym obywatel spoza UE będzie pracować i mieszkać.
W styczniu 2024 r. Parlament i Rada osiągnęły porozumienie w sprawie poprawek do dyrektywy z 2011 r. w celu szybszego wydawania zezwoleń. Aby UE stała się bardziej atracyjna dla potencjalnych pracowników, zaktualizowane przepisy mają skrócić proces rozpatrywania wniosku z czterech miesięcy do 90 dni.
Zezwolenie nie będzie już powiązane z konkretnym pracodawcą, co umożliwi pracownikom zmianę pracy, ułatwi dopasowywanie umiejętności do potrzeb rynku pracy i zmniejszy ryzyko wyzysku pracowników. Pracownicy, którzy mają jendo zezwolenie do pracy na czas krótszy niż dwa lata będą mogli zachować to zezwolenie, nawet gdy będą bezrobotni (do trzech miesięcy), podczas gdy ci, którzy mają pozwolenie od ponad dwóch lat, również mogą je zachować, nawet jeśli pozostaną bez pracy przez okres do sześciu miesięcy.
Rządy krajowe wciąż będą mogły ustalić minimalny okres, przez który osoba posiadająca jedno zezwolenie do pracy będzie zobowiązana do pracowania u pierwszego pracodawcy, zanim będzie mogła zmienić miejsce pracy.
Parlament ostatecznie przyjął zaktualizowane przepisy dot. jednego zezwolenia w marcu 2024 r., a w kwietniu 2024 r. zrobiła to Rada. Kraje UE mają dwa lata na prowadzenie zaktualizowanych przepisów do prawa krajowego. Dania i Irlandia nie są objęte tymi przepisami.
Dla kogo przeznaczone jest jedno zezwolenie?
Zaktualizowane jedno zwolenie obejmuje prawie wszystkich pracowników spoza UE i ich rodziny. Jednak uchodźcy, osoby ubiegające się o azyl, pracownicy załogi statku i osoby samozatrudnione nie będą mogły się o nie ubiegać.
Status rezydenta długoterminowego UE
Status rezydenta długoterminowego UE umożliwia osobom spoza UE, które przebywają legalnie w UE przez pięć lat (nieprzerwanie), pobyt i pracę w UE na czas nieokreślony. Został wprowadzony w 2003 r. jako środek lepszej integracji obywateli spoza UE. Po przyznaniu statusu, pracownik może przemieszczać się po i pracować w UE.
Aby uzyskać status rezydenta długoterminowego UE, obywatele spoza UE muszą udowodnić, że są w stanie pokryć koszty utrzymania siebie i swojej rodziny. Po złożeniu wniosku, krajowe władze mają 6 miesięcy na podjęcie decyzji. Wniosek może być odrzucony z powodów związanych z bezpieczeństwem lub polityką publiczną, ale nie ze względów ekonomicznych.
Jeśli wniosek zostanie uznany, obywatelowi spoza UE zostanie przyznane pięcioletnie zezwolenie na pobyt, które będzie automatycznie odnowione. Uznani rezydenci długoterminowi mają prawo do równego traktowania z obywatelami kraju, w którym mieszkają, w dziedzinach życia takich jak praca, edukacja i ubezpieczenie społeczne.
Przepisy dotyczące statusu rezydenta długoterminowego UE nie obowiązują w Danii i Irlandii.
Uznawanie kwalifikacji migrantów
W 2019 r. około 48% wysoko wykwalifikowanych migrantów pracowało w miejscach pracy wymagających niskich lub średnich kwalifikacji porównując do 20% obywateli UE będących w tej samej sytuacji. Najczęściej wykonywane prace to sprzątanie lub pomoc domowa, podczas gdy 62% firm zajmujących się oprogramowaniem komputerowym i 43% firm budowlanych odnotują niedobór pracowników.
W rezolucji z 2021 r. posłowie i posłanki do PE wezwali do zmiany unijnych przepisów tak, aby kwalifikacje pracowników migrujących były identyfikowane szybciej, sprawiedliwiej i sprawniej.
W listopadzie 2023 r. Komisja Europejska wydała zalecenie, według którego kraje powinny pracować nad zmniejszeniem barier w rozpoznawaniu kwalifikacji i umiejętności zawodowych, co przyczynia się do utrudniania legalnej migracji dla osób próbujących dostać się do danego kraju.
