W marcu 2017 roku Komisja Europejska zainicjowała debatę na temat przyszłego funkcjonowania Unii Europejskiej w coraz bardziej zglobalizowanym świecie. Dyskusja ta jest też związana z pogłębiającymi się nastrojami eurosceptycznymi, a także populistycznymi i nacjonalistycznymi wśród obywateli Unii Europejskiej. Ponadto, decyzja Wielkiej Brytanii o wyjściu z Unii Europejskiej po kilkudziesięciu latach członkostwa, postawiła na nowo wiele pytań – o zakres współpracy i podział kompetencji i zadań między państwami członkowskimi, Komisją Europejską, Radą i Parlamentem Europejskim.
Celem uporządkowania i ukierunkowania toczącej się debaty na temat przyszłego kształtu Unii Europejskiej, Komisja Europejska przedstawiła w tzw. Białej księdze w sprawie przyszłości Europy pięć scenariuszy dotyczących możliwych rozwiązań obecnych problemów. Dotyczą one kwestii związanych z funkcjonowaniem wspólnego rynku, Unii gospodarczej i walutowej, Strefy Schengen oraz migracji i bezpieczeństwa, polityki zagranicznej i obronności, budżetu unii oraz procesów decyzyjnych.
Przedstawione scenariusze są reakcją na różne koncepcje przedstawiane w ostatnich latach w ramach debaty na temat znalezienie dla Unii Europejskiej najbardziej optymalnego zakresu kompetencji. Sięgają one od pozostawienia wszystkiego “po staremu”, poprzez ograniczenie UE do współpracy w ramach wolnego rynku, budowanie Europy wielu prędkości, aż po skoncentrowanie się na wybranych, najbardziej istotnych zadaniach i pozostawienie znacznego marginesu na rozwiązania na szczeblu państw narodowych. Jedną z możliwości byłoby także znaczne powiększenie kompetencji Unii Europejskiej, czyli wzmocnienie dotychczasowej współpracy i stanowienia wspólnego prawa. Oczywiście, przedstawione scenariusze mają przede wszystkim charakter sugestii i inspiracji do dalszych poszukiwań i przemyśleń. Nie jest wykluczone, że na ich podstawie wypracowany zostanie zupełnie inny scenariusz, łączący w sobie wiele różnych elementów.
Równolegle do przedstawionej w marcu 2017 roku Białej księgi w sprawie przyszłości Europy, Komisja Europejska przedstawia na bieżąco szereg dodatkowych dokumentów analitycznych w zakresie polityki społecznej, reagowania na wyzwania na globalizację, przyszłości Unii gospodarczej i walutowej, bezpieczeństwa i obrony oraz przyszłości finansów UE.
Podczas corocznego, planowanego na połowę września 2017 przemówienia o stanie Unii, Przewodniczący Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker podsumuje stan dotychczasowej debaty zainicjowanej Białą księgą. Oczekuje się, że będzie to też wiodący temat podczas posiedzenia Rady Europejskiej w grudniu 2017 roku w Brukseli. Istotnym jest, aby przed wyborami do Parlamentu Europejskiego w 2019 roku państwa członkowskie porozumiały się w sprawie wyboru najbardziej korzystnego – z punktu widzenia Unii Europejskiej i jej obywateli – scenariusza dalszego rozwoju.
Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce aktywnie włączyło się w debatę na temat przyszłości Unii Europejskiej. Uczestniczymy w wielu konferencjach i seminariach na ten temat, wspieramy instytucje, think tanki i szkoły wyższe zainteresowane podjęciem tej tematyki. Ponadto, w różnych miastach Polski przygotowujemy Dialogi Obywatelskie z wysokimi przedstawicielkami i przedstawicielami Komisji Europejskiej, podczas których obywatele mają możliwość bezpośredniej wymiany poglądów i możliwość przedstawienia swoich opinii. Uważamy, że trzeba dokładnie wsłuchiwać się w toczącą się w Polsce debatę na temat jakiej Unii potrzebujemy i jak widzimy w niej rolę Polski.
Na naszej stronie internetowej, w zakładce Biała księga – przyszłość Europy będziemy na bieżąco informować o planowanych wydarzeniach oraz publikować sprawozdania z konferencji i debat, jakie miały miejsce. Zachęcamy także do przesyłania nam informacji i relacji o toczącej się regionach debatach na temat Unii Europejskiej. Każdy głos jest ważny i ciekawy!
Projekt koordynuje Sebastian Rysz, analityk Działu Politycznego Sebastian.Rysz@ec.europa.eu
Zobacz również:
