Bez chemii w pracy

W UE zachorowania na nowotwory stanowią główną przyczynę śmierci pracowników. Są odpowiedzialne za 53 proc. wszystkich przypadków. Z tego względu stanowią największe ryzyko dla zdrowia pracowników w UE. Aby lepiej chronić pracowników przed rakotwórczymi chemikaliami, Komisja zaprezentowała propozycje wprowadzenia zmian w dyrektywie dotyczącej czynników rakotwórczych i mutagenów (2004/37/WE). Pozwoli to ograniczyć ekspozycję w miejscu zatrudnienia na 13 substancji rakotwórczych.

MarianneThyssen, unijna komisarz odpowiedzialna za zatrudnienie, sprawy społeczne, umiejętności i mobilność pracowników, powiedziała: – Choroby nowotworowe mają ogromy wpływ na pracowników, ich rodziny, przemysł i społeczeństwo. Przedłożony wniosek legislacyjny pozwoli nam ocalić życie100 tys. osób w ciągu najbliższych 50 lat. Ochrona pracowników leży u podstaw zaangażowania Komisji na rzecz silnego europejskiego modelu społecznego.

Komisja chce się zająć ryzykiem związanym z obecnością 13 substancji rakotwórczych poprzez uwzględnienie nowych substancji lub dostosowanie wartości dopuszczalnych w dyrektywie dotyczącej czynników rakotwórczych i mutagenów. Wspomniane wartości dopuszczalne określają maksymalne dopuszczalne stężenie rakotwórczych substancji chemicznych w powietrzu w miejscu pracy. Propozycje ujęte we wniosku opierają się na dowodach naukowych, a jego przedstawienie poprzedziła szeroka debata z naukowcami, pracodawcami, pracownikami, przedstawicielami państw członkowskich oraz inspektorami pracy.

Jednym z konkretnych przykładów czynników chemicznych, które zostaną uwzględnione w nowych przepisach, jest krzemionka krystaliczna w formie pyłu respirabilnego. Komisja proponuje ująć ją w dyrektywie jako substancję powstałą w wyniku procesu, tzn. pył powstały w trakcie procesów górniczych, wydobywczych lub drążenia tuneli, albo też na skutek cięcia, kruszenia i rozdrabiania materiałów zawierających krzem, takich jak beton, cegły czy skały. Niektóre przedsiębiorstwa ściśle kontrolują stężenie w powietrzu tej substancji chemicznej. U podstaw tej kontroli leży specjalne porozumienie między partnerami społecznymi. Wspomniana substancja pozostaje jednak główną przyczyną chorób płuc, takich jak krzemica i rak płuc. Wniosek Komisji umożliwi ochronę pracowników w całej UE, m.in. w sektorze budowlanym, gdzie zatrudnionych jest niemal 70 proc. wszystkich pracowników narażonych na działanie pyłu krzemionkowego.

Wprowadzenie dopuszczalnych wartości przyczyni się do zmniejszenia liczby przypadków nowotworowych chorób zawodowych. Ogólnounijne wartości dopuszczalne sprzyjają ponadto spójności poprzez określenie równych warunków działania dla wszystkich użytkowników oraz wskazanie wspólnego celu dla pracodawców, pracowników i organów wykonawczych. Nowy wniosek legislacyjny pozwoli zatem osiągnąć bardziej skuteczny system ochrony zdrowia pracowników i zapewni bardziej sprawiedliwe warunki na jednolitym rynku.

Kontekst

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) zachorowania na nowotwory są drugą najczęstszą przyczyną śmierci w większości krajów rozwiniętych. W Unii Europejskiej stanowią główną przyczynę śmiertelności zawodowej. Choroby nowotworowe odpowiadają za 53 proc. zgonów związanych z pracą. W przypadku chorób układu krążenia odsetek ten wynosi 28 proc., zaś w przypadku chorób układu oddechowego 6 proc.

Narażenie na działanie niektórych środków chemicznych w miejscu pracy może wywoływać raka. Choroby nowotworowe mają złożoną naturę i w niektórych przypadkach trudno jest wskazać przyczyny zachorowań. Nie ma natomiast wątpliwości, że nowotworom wywoływanym przez warunki pracy można zapobiegać przez zmniejszenie lub wyeliminowanie narażenia na czynniki chorobotwórcze.

Aby zagwarantować pracownikom ochronę przed takimi zagrożeniami, UE przyjęła w 2004 r. dyrektywę w sprawie czynników rakotwórczych i mutagenów. Dyrektywa ta określa działania, jakie należy podejmować w celu wyeliminowania lub zmniejszenia narażenia na rakotwórcze czynniki chemiczne, a tym samym ma pomóc w zapobieganiu chorobom nowotworowym spowodowanym pracą zawodową i pokrewnym zachorowaniom.

Aby ustalić wartości dopuszczalne dla szeregu substancji rakotwórczych wskazanych w dyrektywie, Komisja przeprowadziła ocenę naukową i gospodarczą ponad 20 istotnych substancji chemicznych. W UE blisko 20 milionów pracowników jest narażonych na co najmniej jedną z tych substancji chemicznych.

Przedstawiony wniosek legislacyjny ma na celu wprowadzenie wartości dopuszczalnych dla 13 z nich. W przypadku pozostałych substancji nadal prowadzone są prace przygotowawcze, a odnośny wniosek zostanie przedstawiony przed końcem 2016 r.

W przypadku niektórych ze wspomnianych 13 substancji rakotwórczych, takich jak krzemionka krystaliczna w formie pyłu respirabilnego, związki chromu (VI), pyły drewna twardego czy hydrazyna, liczba narażonych na nie pracowników jest bardzo wysoka. W przypadku innych istnieją przesłanki, że mimo iż substancje te nie są szeroko wykorzystywane, należy je traktować priorytetowo, ponieważ w ich przypadku stosunek liczby narażonych pracowników do liczby zachorowań na nowotwory jest wysoki.

Dodatkowe informacje: