Zarządzanie polityką spójności
W latach 2014–2020 państwa członkowskie, regiony i miasta UE będą mogły korzystać z ponad 351 miliardów euro udostępnionych w ramach polityki spójności (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Europejski Fundusz Społeczny i Fundusz Spójności). W przypadku wielu z tych państw polityka spójności jest głównym źródłem finansowania publicznego. Konieczne jest, aby środki te były dobrze inwestowane i aby nimi należycie zarządzano, gdyż niesprawność administracji krajowej, regionalnej i lokalnej mogą zagrozić powodzeniu tych programów.

W odniesieniu do okresu 2007–2013 część funduszy przydzielonych w ramach polityki spójności nie została jeszcze zainwestowana. Komisja chce pomóc państwom członkowskim, aby nie straciły one cennych inwestycji, oraz zagwarantować, że środki są wydawane właściwie i na odpowiednie rodzaje projektów, z których korzystać będą obywatele.

To właśnie dlatego centralnym punktem unijnej polityki spójności na lata 2014–2020 jest wzmocnienie zdolności administracyjnych w celu usprawnienia sposobów inwestowania funduszy i zarządzania nimi. Komisarz ds. polityki regionalnej Corina Creţu uznała ten obszar działalności za priorytetowy.

Pociągnęło to za sobą szereg nowych działań zorganizowanych przez komisarz ds. polityki regionalnej Corinę Creţu i podległe jej służby w Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej, z udziałem Dyrekcji Generalnej ds. Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Włączenia Społecznego.

Z czym wiąże się takie podejście w praktyce?

Inicjatywa w sprawie lepszej realizacji polityki spójności obejmuje poniższe czterokierunkowe podejście.

1. „Grupa zadaniowa ds. lepszego wdrażania”, działająca za pośrednictwem indywidualnych zespołów zadaniowych, wspiera krajowe i regionalne organy administracji w skutecznym wykorzystywaniu pozostałych inwestycji z okresu programowania 2007–2013. Grupa zadaniowa przeanalizowała najważniejsze czynniki, które spowodowały opóźnienia w realizacji, i rozpoczęła opracowywanie szczegółowych i kompleksowych planów działania dla każdego zagrożonego programu. Komisja ściśle współpracuje z zainteresowanymi państwami członkowskimi, aby znaleźć rozwiązania w celu maksymalnego wykorzystania zobowiązań w kontekście wieloletnich ram finansowych na lata 2007–2013, o co zwróciła się Rada Europejska w grudniu 2014 r.

2. Budowanie zdolności administracyjnych w państwach członkowskich i regionach w ramach programów na lata 2014-2020 dzięki drugiemu etapowi działania grupy zadaniowej oraz za pomocą różnych środków, takich jak dzielenie się umiejętnościami, wymiany ekspertów, szkolenia i pomoc techniczna.

3. Komisarz ds. polityki regionalnej Corina Creţu zamierza zbadać, dlaczego regiony o niskim poziomie rozwoju gospodarczego lub regiony, w których od kilku lat odnotowuje się ujemny wzrost PKB, pozostają w tyle. W przypadku polityki spójności, której celem jest zmniejszenie różnic w poziomach rozwoju pomiędzy regionami Europy, taka tendencja jest szczególnie niepokojąca.

4. Komisja tworzy obecnie grupę ekspertów, aby dokonała ona niezależnej oceny korzystania z uproszczeń przez państwa członkowskie i zidentyfikowała dodatkowe możliwości uproszczenia zasad. Grupa ta przedstawi zalecenia dotyczące sposobów sprawniejszego wykorzystania przez beneficjentów możliwych uproszczeń we wdrażaniu środków w okresie programowania 2014–2020. Drugorzędnym celem byłoby zaproponowanie dalszych uproszczeń dla okresu po roku 2020. Działanie to jest ściśle powiązane z inicjatywą wiceprzewodniczącej Kristaliny Georgijewej „Budżet UE zorientowany na rezultaty”.

W jaki sposób powstała grupa zadaniowa ds. lepszego wdrażania?

Utworzenie specjalnej grupy zadaniowej mającej pomagać państwom członkowskim i regionom w wykorzystywaniu środków na inwestycje w ramach polityki spójności było jedną z pierwszych inicjatyw komisarz ds. polityki regionalnej Coriny Creţu, kiedy objęła ona to stanowisko. Zadaniem grupy jest wspieranie kilku krajów mających trudności w realizacji wcześniej zaplanowanych inwestycji, aby zwiększyć ich zdolność absorpcji środków i wykorzystać szanse inwestycyjne dzięki lepszym zdolnościom administracyjnym.

Na jakich państwach koncentruje się grupa zadaniowa?

Uwaga grupy zadaniowej skupia się obecnie na grupie krajów, których wskaźniki absorpcji są poniżej średniej UE. Sytuacja ta może doprowadzić do umorzenia środków i utraty funduszy, które zostały przydzielone lub są planowane.

Osiem zainteresowanych państw to: Bułgaria, Chorwacja, Republika Czeska, Węgry, Włochy, Rumunia, Słowacja i Słowenia.

Czym właściwie zajmuje się grupa zadaniowa?

Pierwsze zadanie grupy polegało na zapoznaniu się z sytuacją i przeanalizowaniu jej za pomocą usystematyzowanej i jednolitej metody we wszystkich zainteresowanych państwach członkowskich. Obejmowało ono na zidentyfikowanie wąskich gardeł i głównych uchybień w realizacji, w odniesieniu do każdej osi priorytetowej odpowiednich programów. W niektórych krajach odnotowuje się trudności i opóźnienia w realizacji dużych projektów infrastrukturalnych, zwłaszcza w dziedzinie ochrony środowiska i transportu. W innych krajach niekorzystny wpływ wywierają ogólny brak sprawności w zakresie zdolności administracyjnych, a także kwestie strukturalne i związane z zarządzaniem.

Grupa zadaniowa odpowiada za opracowanie planów działania dla każdego zainteresowanego państwa członkowskiego lub przegląd już istniejących planów. Proces ten gwarantuje wymianę doświadczeń i rozpowszechnianie dobrych praktyk wśród uczestników. W stosownych przypadkach Dyrekcja Generalna ds. Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Włączenia Społecznego współpracuje z Dyrekcją Generalną ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej w celu zapewnienia, aby w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego również podejmowano odpowiednie działania.