Zaproponowane podejście w ramach negocjowanego transatlantyckiego partnerstwa handlowo-inwestycyjnego (TTIP) opiera się na nowej strategii handlowej UE „Handel z korzyścią dla wszystkich” , której celem jest bardziej odpowiedzialna polityka handlowa w Unii i na świecie. Głównym celem tego rozdziału jest utrzymanie wysokich standardów w zakresie prawa pracy i ochrony środowiska zarówno w UE, jak i w Stanach Zjednoczonych, oraz zapewnienie współpracy w obliczu wyzwań globalnej gospodarki związanych z pracą dzieci, bezpieczeństwem i zdrowiem w miejscu pracy, prawami pracowników oraz ochroną środowiska. Po osiągnięciu porozumienia UE będzie dążyć do tego, by wszystkie postanowienia omawianego rozdziału były przestrzegane, wdrożone i egzekwowane.

Przedstawiając nowy wniosek, komisarz UE ds. handlu Cecilia Malmström powiedziała: – Handel nie tylko sprzyja tworzeniu nowych możliwości gospodarczych dla konsumentów, pracowników i pracodawców. Dzięki niemu świat może stać się bardziej odpowiedzialnym miejscem. W handlu nie chodzi tylko o nasze interesy gospodarcze, lecz także wartości. Praca dzieci, niewystarczające prawa pracownicze lub nieodpowiedzialne zachowania przedsiębiorstw to globalne plagi, z którymi chciałabym walczyć za pomocą polityki handlowej. W strategii „Handel z korzyścią dla wszystkich” wskazałam jasno, że jest to do dla mnie kwestia priorytetowa, dlatego chcę ją uwzględnić w naszej umowie ze Stanami Zjednoczonymi. Z tego też względu w naszych negocjacjach handlowych ze Stanami Zjednoczonymi proponujemy bardzo ambitne podejście do zrównoważonego rozwoju, które będzie przestrzegane, wdrożone i egzekwowane, kiedy zobowiążemy się do poszanowania tych wartości. Dzięki współpracy ze Stanami Zjednoczonymi moglibyśmy skuteczniej walczyć o bardziej odpowiedzialne praktyki na całym świecie. Jednocześnie pragniemy utrzymać w UE i Stanach Zjednoczonych nasze obecne wysokie, choć czasem różne, standardy.

Nasze rozmowy handlowe z transatlantyckim partnerem staną się z czasem coraz bardziej przejrzyste. Dlatego właśnie nasza propozycja została podana do wiadomości publicznej. Każdy może poznać nasze zamiary. Jednoczenie publikujemy dziś nasze pierwsze szczegółowe sprawozdanie z najnowszej tury negocjacji w sprawie TTIP.

We wniosku w sprawie zrównoważonego rozwoju w TTIP zaproponowano zintegrowane podejście do kwestii handlu i zrównoważonego rozwoju. Uwzględniono w nim również zagadnienia dotyczące pracy i środowiska naturalnego oraz potwierdzono prawo rządów do wprowadzania regulacji w tym zakresie. Wniosek odwołuje się także do zobowiązań przyjętych w ramach Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP) oraz wielostronnych umów środowiskowych w celu zagwarantowania, że obie strony będą przestrzegać tych samych podstawowych norm pracy i środowiskowych. Oprócz tego tekst zawiera zobowiązanie, że liberalizacja krajowego prawa pracy lub przepisów w zakresie ochrony środowiska nie będzie stosowana jako środek zachęcający do handlu lub inwestycji. Komisja Europejska przedstawia dziś także pierwsze szczegółowe sprawozdanie z ostatniej tury negocjacji w sprawie TTIP, która odbyła się w październiku tego roku. Podsumowano w nim dyskusje prowadzone w odniesieniu do wszystkich trzech obszarów umowy – dostępu do rynku, kwestii regulacyjnych i zasad.

Szczegółowe postanowienia w sprawie środowiska w rozdziale dotyczącym zrównoważonego rozwoju:

Unijny tekst prawny uwzględnia następujące kwestie:

• zacieśnienie współpracy UE ze Stanami Zjednoczonymi w walce z nielegalnym pozyskiwaniem drewna, nielegalnymi połowami czy nielegalnym handlem zagrożonymi gatunkami;
• opracowanie strategii mających na celu uniknięcie lub zminimalizowanie negatywnych dla zdrowia ludzkiego i środowiska skutków handlu substancjami chemicznymi lub odpadami;
• wspieranie inwestycji w ekologiczne produkty i technologie (na przykład związane z wytwarzaniem energii ze źródeł odnawialnych) oraz handlu w tym zakresie;
• zobowiązanie do zachowania różnorodności biologicznej i ekosystemów oraz do wdrażania skutecznych środków w celu zapewnienia zrównoważonego wykorzystania zasobów naturalnych i zarządzania nimi, w szczególności w dziedzinach takich jak lasy, rybołówstwo, dzika fauna i flora oraz zasoby biologiczne.

Szczegółowe postanowienia dotyczące pracy:

Unijny tekst prawny uwzględnia następujące kwestie:

• wspieranie wszystkich celów strategicznych programu godnej pracy opracowanego przez Międzynarodową Organizację Pracy (MOP), takich jak promowanie zatrudnienia, prawa pracownicze, ochrona socjalna, dialog społeczny, niedyskryminacja i równość płci;
• potwierdzenie podstawowych norm pracy MOP, które obejmują wolność zrzeszania się i prawo do rokowań zbiorowych, zobowiązanie do zakończenia pracy przymusowej lub obowiązkowej oraz pracy dzieci, niedyskryminację w zakresie zatrudnienia i wykonywania zawodu; w tym skuteczne wdrożenie w prawie i w praktyce ratyfikowanych przez siebie konwencji MOP oraz wspieranie obecnych wysiłków na rzecz ratyfikacji podstawowych konwencji MOP;
• odniesienie do struktur ułatwiających krajowy i transatlantycki dialog społeczny, a także informowanie pracowników i konsultacje z nimi, takich jak rady zakładowe;
• zobowiązanie do propagowania na całym świecie celów w zakresie natychmiastowego i skutecznego wyeliminowania najgorszych form pracy dzieci i zwalczania wszelkich form pracy przymusowej lub obowiązkowej, również poprzez prawo krajowe;
• ochrona – oprócz norm podstawowych – także innych norm MOP, takich jak normy bezpieczeństwa i higieny pracy.

Postanowienia przekrojowe:

• niedopuszczenie do rozluźnienia norm pracy i ochrony środowiska;
• wspieranie sprawiedliwego i etycznego handlu poprzez bezstronne, otwarte, przejrzyste i dobrowolne inicjatywy;
• wprowadzanie najlepszych praktyk w zakresie przejrzystości i udziału obywateli w życiu publicznym;
• społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw oraz odpowiedzialne praktyki biznesowe, z uwzględnieniem roli rządów, przedsiębiorstw i konsumentów.

Rola społeczeństwa obywatelskiego

Społeczeństwo obywatelskie reprezentowane m.in. przez związki zawodowe i organizacje pozarządowe zajmujące się ochroną środowiska ma duży wpływ na politykę handlową UE. Wiedza fachowa organizacji pozarządowych oraz organizacji pracowników i pracodawców jest niezwykle cenna, jeśli chodzi o realizację i monitorowanie istniejących zobowiązań w zakresie zrównoważonego rozwoju wynikających z obecnych umów handlowych UE. Komisja Europejska, zanim przedstawiła swoją propozycję Stanom Zjednoczonym, konsultowała się często ze wszystkimi zainteresowanymi podmiotami, posłami do Parlamentu Europejskiego i państwami członkowskimi.

W najnowszych umowach handlowych zawartych przez UE sformalizowano rolę społeczeństwa obywatelskiego po wejściu w życie danej umowy: jest ono reprezentowane w wewnętrznych grupach doradczych oraz we wspólnej platformie dialogu obejmującej szerokie grono interesariuszy. UE zamierza nadal ściśle współpracować ze społeczeństwem obywatelskim i organizacjami międzynarodowymi w zakresie wdrożenia w praktyce i monitorowania TTIP.

Egzekwowanie postanowień i dalsze działania

UE będzie dążyć do tego, by wszystkie postanowienia omawianego rozdziału były przestrzegane, wdrożone i egzekwowane. W rozdziale znajdzie się miejsce, aby to podkreślić. Komisja Europejska opublikuje szczegółowe propozycje dotyczące instytucji i procedur na późniejszym etapie. W pierwszej kolejności chce uzgodnić ambitne założenia, a dopiero potem omawiać mechanizmy kontrolne, aby najpierw zająć się zasadniczymi kwestiami tego ambitnego wniosku. Obecnie UE i Stany Zjednoczone w różny sposób realizują zobowiązania dotyczące zrównoważonego rozwoju, pracy i ochrony środowiska w swoich umowach handlowych, obie strony przywiązują jednak dużą wagę do nadania tym zobowiązaniom wiążącego charakteru i ich egzekwowania.
Unia przedstawiła swoją propozycję Stanom Zjednoczonym podczas ostatniej tury negocjacji w październiku. Kiedy prace nad kwestiami zasadniczymi będą na bardziej zaawansowanym etapie, Komisja przedstawi swoje propozycje dotyczące struktury instytucjonalnej, udziału społeczeństwa obywatelskiego i egzekwowania postanowień. W międzyczasie kontynuowane będą rozmowy z zainteresowanymi stronami i społeczeństwem obywatelskim.

Dodatkowe informacje

• Wniosek w sprawie rozdziału TTIP dotyczącego zrównoważonego rozwoju
• Wpis na blogu komisarz Malmström
• Szczegółowe sprawozdanie z 11. tury negocjacyjne w sprawie TTIP