Trybunał za elektroodpady
Przyjmując comiesięczny pakiet decyzji dotyczących uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, Komisja Europejska podjęła różne kroki prawne przeciwko państwom członkowskim, które nie wypełniły swoich zobowiązań wynikających z prawa UE. Decyzje te dotyczą wielu sektorów, a ich celem jest zapewnienie właściwego stosowania prawa UE dla dobra obywateli i z korzyścią dla przedsiębiorstw.

Przepisy UE dotyczące recyklingu zużytego sprzętu mają na celu zapobieganie negatywnemu wpływowi na środowisko lub zmniejszanie wpływu tego szybko rozrastającego się strumienia odpadów. Zasady te są „przekształceniem” poprzedniej dyrektywy WEEE i zawierają kilka nowych lub znacznie zmienionych przepisów. Polska, a także Słowenia, nie wprowadziły ani tych nowych, ani znacznie zmienionych przepisów.

Przekształcona dyrektywa zawiera unowocześnione wersje poprzednich przepisów i dostosowuje je do zakładanych celów, nadając im bardziej perspektywiczny charakter zgodnie z celami gospodarki o obiegu zamkniętym. Wprowadza ona nowy ambitny cel w zakresie zbiórki odpadów wynoszący 45 proc. sprzedanego sprzętu elektronicznego, który trzeba będzie zrealizować do 2016 r., a na 2019 r. wyznacza cel zbiórki 65 proc. sprzedanych urządzeń lub 85 proc. wygenerowanych odpadów elektrycznych i elektronicznych. Nowe zasady ułatwiają państwom członkowskim spełnianie wymogów w zakresie rejestrowania i sprawozdawczości i zapewniają lepsze narzędzia do bardziej skutecznego zwalczania nielegalnego eksportu odpadów. Wprowadza się także wyraźne odniesienie do prawodawstwa UE dotyczącego projektu produktu, w tym do dyrektywy w sprawie ekoprojektu, co stanowi dla producentów zachętę do lepszego projektowania sprzętu elektrycznego i elektronicznego, a tym samym ułatwienia recyklingu.

Jeżeli państwo członkowskie w przewidzianym terminie nie wdroży do swojego prawa przepisów unijnych zgodnie z ustaleniami przyjętymi w Radzie, Komisja może zwrócić się do Trybunału o nałożenie sankcji finansowych w pierwszym postępowaniu – nie musi już wszczynać przed Trybunałem odrębnego postępowania w sprawie sankcji. Kary te nakłada się z uwzględnieniem wagi i czasu trwania uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego. Składają się one z karnych stawek dziennych, które mają być płacone, począwszy od dnia wydania przez Trybunał wyroku – o ile do tego czasu państwa członkowskie nadal nie spełniają wymogów – do czasu zakończenia procesu wdrażania przepisów.

Kontekst

Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny (WEEE), taki jak komputery, telewizory, lodówki i telefony komórkowe, stanowi jeden z najszybciej rosnących strumieni odpadów w UE – od około 9 mln ton wytworzonych w 2005 r. do przewidywanych ponad 12 mln ton w roku 2020.

WEEE stanowi złożoną mieszaninę materiałów i komponentów, które mogą powodować poważne problemy dla środowiska i zdrowia, jeżeli odpowiednio się nimi nie gospodaruje. Produkcja nowoczesnej elektroniki wymaga wykorzystania rzadkich i drogich zasobów (np. do jej produkcji wykorzystuje się około 10 % całkowitej światowej ilości złota), a zatem recykling tych urządzeń przynosi oczywiste korzyści. W celu rozwiązania tych problemów ustanowiono dwa akty prawne: dyrektywę WEEE i dyrektywę w sprawie ograniczenia stosowania niektórych niebezpiecznych substancji w sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (dyrektywa RoHS).