Szybka reakcja na kryzys

Aby zagwarantować szybsze i bardziej ukierunkowane działania w przypadku wystąpienia poważnych sytuacji kryzysowych, w tym pomóc państwom członkowskim poradzić sobie z dużą liczbą uchodźców, Komisja Europejska przedstawiła wniosek w sprawie ustanowienia instrumentu pomocy w sytuacjach nadzwyczajnych, który miałby zastosowanie na terytorium całej Unii Europejskiej.

Wniosek przygotowano w momencie, kiedy nasilenie kryzysu związanego z uchodźcami osiągnęło bezprecedensową skalę. Związane jest to również z koniecznością udzielenia doraźnej pomocy w kilku państwach członkowskich przyjmujących dużą liczbę uchodźców.

Od czasu wystąpienia kryzysu Komisja stara się wspierać państwa członkowskie przy użyciu wszystkich możliwych środków. Wniosek stanowi bezpośrednią kontynuację konkluzji przyjętych na posiedzeniu Rady Europejskiej w dniach 18-19 lutego. Na tym posiedzeniu rządy wezwały Komisję do zwiększenia możliwości zapewniania pomocy wewnątrz UE w sytuacjach nadzwyczajnych.

ChristosStylianides, europejski komisarz ds. pomocy humanitarnej i zarządzania kryzysowego, powiedział: – Dzięki temu instrumentowi będziemy w stanie dużo szybciej udzielać pomocy w sytuacjach nadzwyczajnych w Unii Europejskiej. Nie ma wątpliwości, że taka pomoc jest teraz szczególnie potrzebna uchodźcom. Musimy jak najszybciej wdrożyć wszystkie możliwe środki, aby zapobiec problemom humanitarnym w UE. Na mocy przedstawionego wniosku na udzielanie pomocy tam, gdzie jest ona najbardziej potrzebna, przeznaczone zostanie 700 mln euro. Apeluję zatem do rządów państw UE i Parlamentu Europejskiego o poparcie wniosku.

Z nowego instrumentu będą mogły skorzystać państwa członkowskie, których zdolności reagowania okazały się niewystarczające w obliczu pilnych i wyjątkowych okoliczności, takich jak nagły napływ uchodźców lub inne poważne zakłócenia. Udzielanie pomocy w sytuacjach nadzwyczajnych opierać się będzie na art. 122 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Pozwoli to na jak najszybsze przekazanie odpowiedniego wsparcia w możliwie najszerszym zakresie, w duchu solidarności między państwami członkowskimi.

Działania w zakresie pomocy w sytuacjach nadzwyczajnych prowadzone będą w ścisłej koordynacji z państwami członkowskimi i organizacjami takimi jak agencje ONZ, organizacje pozarządowe i organizacje międzynarodowe. Obejmować będą zaspokajanie podstawowych potrzeb w zakresie pożywienia, schronienia i lekarstw dużej liczby dzieci, kobiet i mężczyzn przybywających obecnie do państw UE.

Aby utworzyć linię budżetową dla instrumentu, Komisja przedstawi budżet korygujący na 2016 r. w pilnym trybie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, działającym jako władze budżetowe. Szacowane potrzeby na 2016 r. wynoszą 300 mln euro z dodatkową kwotą 200 mln euro do wykorzystania w latach 2017 i 2018.

Wspomniane środki finansowe nie mogą zatem pochodzić z istniejących już zewnętrznych programów pomocy humanitarnej UE. Unia nadal zamierza odgrywać wiodącą rolę w dziedzinie międzynarodowej pomocy humanitarnej w odpowiedzi na kryzys w Syrii, stanowiący przykład jednego z nadzwyczajnych problemów globalnych, w przypadku których pomoc humanitarna UE ratuje życie wielu ludzi.

Kontekst

Komisja zapowiedziała swój zamiar zwiększenia możliwości UE w dziedzinie niesienia pomocy humanitarnej na jej terytorium już w dniu 10 lutego. W konkluzjach Rady Europejskiej z 19 lutego poparto to dążenie. Pomoc zostanie specjalnie ukierunkowana na ogromne potrzeby humanitarne uchodźców i migrantów w państwach członkowskich UE w oparciu o doświadczenia unijnej Dyrekcji ds. pomocy humanitarnej i ochrony ludności.

Dotychczas, aby udzielać wsparcia wewnątrz UE w odpowiedzi na kryzys związany z uchodźcami, korzystano ze znacznych zasobów finansowych dostępnych w ramach innych instrumentów, takich jak Fundusz Azylu, Migracji i Integracji (AMIF) i Fundusz Bezpieczeństwa Wewnętrznego (ISF) lub Europejski Fundusz Pomocy Najbardziej Potrzebującym (FEAD). Instrumenty te są niewątpliwie użyteczne, ale nie zostały opracowane w celu sprostania potrzebom humanitarnym na większą skalę.

Aby udzielić wsparcia Węgrom, Grecji, Słowenii, Chorwacji i Serbii w związku z wyzwaniami związanymi z rosnącą liczbą uchodźców, do mobilizacji pomocy materialnej, obejmującej na przykład namioty, materiały higieniczne oraz środki medyczne, jak również do przekazywania wiedzy fachowej wykorzystano Unijny Mechanizm Ochrony Ludności. Wspomniany mechanizm solidarności został jednak opracowany z myślą o sytuacjach, gdy jedno z państw członkowskich znajdzie się w potrzebie. Zatem w jego ramach nie oferuje się finansowania, jako że opiera się on na dobrowolnych ofertach pomocy ze strony państw członkowskich, których własne zdolności do wspierania w chwili obecnej mogą być niewystarczające.

Wniosek dotyczący pomocy w sytuacjach nadzwyczajnych ma zatem na celu zapełnienie tej luki i utworzenie bardziej skutecznego narzędzia na szczeblu unijnym, służącego do zaspokajania potrzeb humanitarnych na terytorium UE.

Dodatkowe informacje:

Dodał ,, 07 mar 2016