Opublikowana przez Komisję Europejską edycja unijnej tablicy wyników w dziedzinie inwestycji w badania i rozwój w przemyśle za 2022 r. pokazuje, że europejski przemysł ponownie znajduje się na dobrej drodze w zakresie inwestycji w badania i rozwój, które osiągnęły w 2021 r. wzrost o 8,9 proc. w porównaniu ze spowodowanym pandemią spadkiem o -2,2 proc. w 2020 r.

UE pozostaje światowym liderem w zakresie inwestycji w badania i rozwój dokonywanych przez sektor motoryzacyjny, gdzie transformacja w kierunku pojazdów elektrycznych i cyfryzacja są w pełni realizowane zarówno w przedsiębiorstwach o ugruntowanej pozycji, jak i w młodszych firmach. Tablica wyników pokazuje również dużą dywersyfikację sektorową w UE, zwłaszcza w porównaniu z USA, gdzie inwestycje w badania i rozwój w dużym stopniu koncentrują się na technologiach informacyjno-komunikacyjnych (ICT).

Na całym świecie inwestycje sektora prywatnego w badania i rozwój znacznie wzrosły powyżej poziomu sprzed pandemii (o 14,8 proc. w 2021 r. w porównaniu z 2020 r.). Po raz pierwszy od tablicy wyników z 2004 r. łączne inwestycje w badania i rozwój dokonane przez 2 500 czołowych przedsiębiorstw na świecie przekroczyły bilion euro (1 094 mld EUR). Istotna zmiana polega na tym, że wszystkie chińskie przedsiębiorstwa objęte tablicą wyników mają obecnie nieco większy udział w globalnej wartości inwestycji niż przedsiębiorstwa z UE (odpowiednio 17,9 proc. chińskie przedsiębiorstwa i 17,6 proc. unijne). Wiodący udział przedsiębiorstw amerykańskich wzrósł do 40,2 proc. globalnej wartości.

Dalsze pogłębienie światowego wyścigu technologicznego

Tablica wyników uwypukla intensyfikację globalnego wyścigu technologicznego w czterech kluczowych sektorach, które odpowiadają za ponad trzy czwarte wszystkich zgłoszonych inwestycji w badania i rozwój dokonywanych przez przedsiębiorstwa: producenci ICT (22,6 proc.), sektor opieki zdrowotnej (21,5 proc.), usługi ICT (19,8 proc.) i przemysł motoryzacyjny (13,9 proc.).

Tempo wzrostu badań i rozwoju w amerykańskich i chińskich przedsiębiorstwach – odpowiednio 16,5 proc. i 24,9 proc. – nadal przewyższało tempo wzrostu unijnych przedsiębiorstw ze względu na fakt, że amerykańskie przedsiębiorstwa objęte tablicą wyników są liderami inwestycji w badania i rozwój w sektorze ICT (zarówno jako producenci, jak i jako dostawcy usług) oraz w sektorze zdrowia, podczas gdy chińskie przedsiębiorstwa objęte tablicą wyników wyprzedzają UE nie tylko jako producenci ICT, ale również w odniesieniu do usług ICT. Liczba chińskich przedsiębiorstw objętych tablicą wyników wzrosła ponad trzykrotnie w ciągu ostatniej dekady (z 176 w 2011 r. do 678 w 2021 r.), przez co wyparły one unijne i japońskie przedsiębiorstwa z bardziej tradycyjnego przemysłu wytwórczego.

Dążymy do dalszego wzmocnienia solidnej bazy przemysłowej w UE. Chcemy także, aby UE była wpływowym uczestnikiem światowego wyścigu o wiodącą pozycję w dziedzinie technologii. Dlatego też w ramach Nowego europejskiego planu na rzecz innowacji pomagamy młodym małym i średnim przedsiębiorstwom zwiększyć skalę działalności i wyróżnić się w dziedzinie zaawansowanych i przełomowych technologii, co uruchamia efekt mnożnikowy między sektorami.

Marija Gabriel, komisarz do spraw innowacji, badań naukowych, kultury, edukacji i młodzieży – 13/12/2022

Pozytywne tendencje i strategie

W wielu państwach członkowskich UE działają ważne podmioty w dziedzinie badań i rozwoju w sektorach takich jak przemysł lotniczy i kosmiczny, obronny i chemiczny – oprócz przemysłu motoryzacyjnego, ICT i zdrowia. Tysiąc czołowych przedsiębiorstw w UE obejmuje znaczną liczbę małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) w sektorach zdrowia i ICT, w których w 2021 r. wystąpił napawający optymizmem wzrost w dziedzinie badań i rozwoju. Jest to mile widziany sygnał dla ważnych grup docelowych Nowego europejskiego planu na rzecz innowacji, który dotyczy m.in. zwiększenia skali i wzrostu nowych najbardziej zaawansowanych technologii i przełomowych technologii oraz wywołuje efekt mnożnikowy między sektorami przy wsparciu Europejskiej Rady ds. Innowacji. Zaktualizowana strategia przemysłowa UE promuje również politykę innowacyjności w szerokiej bazie przemysłowej w Europie, w tym w sektorach zaawansowanych technologii.

Oparte na patentach pozycjonowanie przedsiębiorstw objętych tablicą wyników w dziedzinie zielonych technologii i technologii gospodarki o obiegu zamkniętym pokazuje, że przedsiębiorstwa z UE i USA są liderami w dziedzinie patentów o wysokiej wartości, a UE jest również liderem wynalazków istotnych dla obiegu zamkniętego.

W sprawozdaniu z 2022 r. przeanalizowano również wyniki dotyczące odpowiednich celów ONZ w zakresie zrównoważonego rozwoju. Unijne przedsiębiorstwa osiągnęły najwyższe wyniki w odniesieniu do większości celów zrównoważonego rozwoju i odnotowały postępy od ubiegłego roku. Z perspektywy sektorowej przedsiębiorstwa sektora motoryzacyjnego i chemicznego osiągnęły średnio znaczne postępy w realizacji celów zrównoważonego rozwoju. Przegląd ujawnia również duży potencjał zaawansowanych rozwiązań technologicznych w stawianiu czoła globalnym wyzwaniom.

Korporacyjny kapitał wysokiego ryzyka

Jako nowy aspekt strategii przedsiębiorstw w zakresie innowacji przeanalizowano również korporacyjny kapitał wysokiego ryzyka. W ciągu ostatnich 20 lat kapitał ten rósł i jest obecnie wykorzystywany przez dwie trzecie przedsiębiorstw objętych tablicą wyników. Badania i rozwój oraz korporacyjny kapitał wysokiego ryzyka wzajemnie się uzupełniają i wspierają, zwłaszcza w dziedzinie ICT i zdrowia. Korporacyjny kapitał wysokiego ryzyka przedsiębiorstw z UE stanowi około połowę wartości takiego kapitału przedsiębiorstw amerykańskich. Ponadto 80 proc. środków pochodzących od przedsiębiorstw z siedzibą w UE trafia do przedsiębiorstw typu start-up z siedzibą w USA, co powoduje istotne efekty zewnętrzne.

Kontekst

Unijna tablica wyników w dziedzinie inwestycji w badania i rozwój w przemyśle jest publikowana corocznie od 2004 r. – obecne wydanie to wydanie 19. Zawiera ona najnowsze informacje gospodarcze i finansowe oparte na najnowszych opublikowanych zbadanych sprawozdaniach finansowych 2 500 największych inwestorów w dziedzinie badań i rozwoju na świecie, w tym 1 000 największych inwestorów z siedzibą w UE.

Wraz z tablicą wyników Komisja publikuje badanie z 2022 r. na temat tendencji w zakresie inwestycji w badania i rozwój w przemyśle. Chociaż dane zawarte w tabeli wyników nie wskazują jeszcze na skutki wojny w Ukrainie, w sprawozdaniu z badania wspomniano o pewnych wczesnych informacjach zwrotnych, takich jak opóźnienia w realizacji niektórych projektów badawczo-rozwojowych w sektorze lotniczym i kosmicznym, obronnym, budowlanym, zdrowotnym i samochodowym. Niektóre przedsiębiorstwa stwierdziły również, że rozpoczęły nowe projekty badawczo-rozwojowe pod bezpośrednim wpływem wojny. Badanie z 2022 r. na temat tendencji w zakresie inwestycji w badania i rozwój w przemyśle zostało wysłane do tysiąca największych inwestorów UE w dziedzinie badań i rozwoju w tablicy wyników z 2021 r. i odbyło się w okresie od czerwca do września 2022 r.