Komisja Europejska przedstawiła wytyczne skierowane do państw członkowskich, mając na celu zapewnienie lepszej pomocy osobom długotrwale bezrobotnym w powrocie do pracy. Po odnowieniu Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych w maju jest to kolejna konkretna inicjatywa w ramach szerszej agendy gospodarczej i społecznej Komisji pod przewodnictwem Jean-Claude’a Junckera, która zamierza wspierać tworzenie miejsc pracy, ożywienie gospodarcze i sprawiedliwość społeczną w Europie.

Obecnie 12 milionów mieszkańców UE od ponad roku jest bez pracy. Pomimo ożywienia gospodarczego i oznak poprawy sytuacji na unijnym rynku pracy ich liczba podwoiła się w latach 2007–2014; tym samym stanowią oni około połowy łącznej liczby bezrobotnych. Plan inwestycyjny dla Europy może się przyczynić do stworzenia milionów nowych miejsc pracy. Jednak nawet jeśli powstaną nowe miejsca pracy, osobom długotrwale bezrobotnym często bardzo trudno jest ponownie wejść na rynek pracy. Dlatego też przedstawiony dziś wniosek dotyczący zalecenia Rady przewiduje, że wszystkie osoby poszukujące pracy, które są bezrobotne od ponad 12 miesięcy, będą mogły skorzystać z indywidualnej oceny. Przed upływem 18 miesięcy bezrobocia powinny one otrzymać pisemną umowę w sprawie integracji zawodowej, oferującą im konkretny, indywidualny plan powrotu do pracy.

Marianne Thyssen, komisarz do spraw zatrudnienia, spraw społecznych, umiejętności i mobilności pracowników, powiedziała: –Bezrobocie długotrwałe, z którym boryka się ponad 12 milionów mieszkańców Europy, jest jednym z najtrudniejszych i najbardziej palących problemów spowodowanych przez kryzys gospodarczy. Naraża ono coraz większą część naszego społeczeństwa na ryzyko ubóstwa i wykluczenia społecznego. Musimy działać, aby przywrócić ich do pracy. Nie może nas zadowalać ożywienie gospodarcze, które pozostawia w tyle tak wielu Europejczyków. Wierzę, że przedstawiony dziś wniosek przyczyni się do zmiany ich sytuacji przy pełnym wsparciu państw członkowskich, partnerów społecznych i pracodawców.

Wniosek zawiera przegląd usług oferowanych osobom długotrwale bezrobotnym jako pomoc w powrocie na rynek pracy oraz propozycje konkretnych działań służących usprawnieniu tych usług. Przy jego opracowaniu posłużono się przykładami najlepszych praktyk z państw członkowskich.

Proponuje się trzy zasadnicze kroki:

• zachęcanie do rejestracji osób długotrwale bezrobotnych w służbach zatrudnienia;
• zapewnienie każdej zarejestrowanej osobie długotrwale bezrobotnej indywidualnej szczegółowej oceny wskazującej jej potrzeby i możliwości – najpóźniej do 18 miesiąca bezrobocia;
• zaproponowanie umowy o integracji zawodowej wszystkim zarejestrowanym długotrwale bezrobotnym osobom – najpóźniej do 18 miesiąca bezrobocia.

Umowa o integracji zawodowej powinna zawierać dostosowany do indywidualnej sytuacji plan przywrócenia osoby długotrwale bezrobotnej do pracy.

W zależności od usług oferowanych w każdym państwie członkowskim umowa ta może obejmować: mentoring, pomoc w poszukiwaniu pracy, dalsze kształcenie i szkolenie, a także wsparcie na mieszkanie, transport, opiekę nad dziećmi i usługi opieki zdrowotnej lub rehabilitację. Pomoc ta powinna być udzielana za pośrednictwem jednego punktu kontaktowego, aby zapewnić jej kontynuację i spójność. Należy też jasno określić prawa i obowiązki, zarówno osoby bezrobotnej, jak i organizacji zapewniających wsparcie.

We wniosku wezwano również do aktywnego zaangażowania pracodawców za pośrednictwem partnerstw we współpracę z organami publicznymi oraz przewidziano zwiększenie zakresu usług oferowanych pracodawcom i udostępnienie im ukierunkowanych zachęt finansowych.

Państwa członkowskie będą mogły wdrożyć te zalecenia przy wsparciu z Europejskiego Funduszu Społecznego .

Kontekst

Długotrwale bezrobotni stanowią obecnie 5 proc. ludności aktywnej zawodowo. Odsetek osób długotrwale bezrobotnych w populacji aktywnej zawodowo jest bardzo różny w zależności od państwa członkowskiego i waha się od 1,5 proc. w Austrii do 19,5 proc. w Grecji.

Im dłużej takie osoby pozostają poza rynkiem pracy, tym trudniej jest im znowu znaleźć zatrudnienie. Spośród 12 mln osób długotrwale bezrobotnych w UE ponad 60 proc. pozostawało bez pracy przez okres dwóch kolejnych lat. Co roku jedna na pięć osób przestaje szukać pracy i staje się nieaktywna zawodowo. To pociąga za sobą duże ryzyko ubóstwa i wykluczenia społecznego dla bezrobotnych i ich rodzin.

Mimo że osoby długotrwale bezrobotne stanowią połowę wszystkich bezrobotnych, przeznacza się dla nich tylko około 20 proc. istniejących programów rynku pracy, a w wielu państwach członkowskich takie osoby nie mają dostępu do usług spersonalizowanych. Programy oferowane osobom długotrwale bezrobotnym często nie angażują w wystarczającym stopniu pracodawców. Tylko w jednej trzeciej państw członkowskich koordynuje się działania służb zatrudnienia i opieki społecznej.

Na szczeblu UE stosuje się już szereg środków:

• w ramach europejskiego semestru, dorocznego działania na rzecz koordynacji polityki gospodarczej, wydaje się zalecenia dla poszczególnych państw;
• z Europejskiego Funduszu Społecznego w latach 2014-2020 na wsparcie osób długotrwale bezrobotnych można wykorzystać do 10 proc. środków;
• europejska sieć publicznych służb zatrudnienia prowadzi współpracę na rzecz wymiany dobrych praktyk.

Zaprezentowane dziś zalecenie będzie uzupełnieniem i wzmocnieniem dla tych działań.

Dodatkowe informacje

• Wniosek w sprawie zalecenia Rady dotyczącego integracji osób długotrwale bezrobotnych na rynku pracy
• Bezrobocie długoterminowe: Wniosek Komisji dotyczący zalecenia Rady – najczęściej zadawane pytania
• Państwa członkowskie – arkusze informacyjne: Długotrwałe bezrobocie w UE
• Dyrekcja Generalna ds. Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Włączenia Społecznego: artykuł prasowy
• Wyjaśnienie, czym jest długotrwałe bezrobocie – wideo
• Marianne Thyssen i społeczny wymiar Europy na Twitterze
• Bezpłatny elektroniczny biuletyn informacyjny na temat zatrudnienia, spraw społecznych i włączenia społecznego publikowany przez Komisję Europejską.