Polska w Trybunale

Ze względu na brak transpozycji przepisów dotyczących naprawy oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków Komisja Europejska podjęła decyzję o skierowaniu do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej sprawy przeciwko Republice Czeskiej, Luksemburgowi, Holandii, Polsce, Rumunii i Szwecji.

Dyrektywa ta (2014/59/UE, “BRRD”) jest zasadniczym elementem ram regulacyjnych, które ustanowiono w celu zwiększenie bezpieczeństwa i stabilności sektora finansowego po ostatnim kryzysie finansowym. Ma ona również duże znaczenie dla unii bankowej w UE. Przepisy nowej dyrektywy w sprawie naprawy oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków zapewniają organom krajowym niezbędne narzędzia i uprawnienia pozwalające ograniczyć liczbę banków i dużych firm inwestycyjnych znajdujących się w trudnej sytuacji lub zmuszonych do ogłoszenia upadłości oraz opanować tego rodzaju sytuacje we wszystkich państwach członkowskich UE. Celem jest zagwarantowanie, aby banki na skraju niewypłacalności mogły zostać poddane restrukturyzacji bez ponoszenia przez podatników kosztów ratowania upadających banków w celu zapewnienia stabilności finansowej. Aby to osiągnąć, w przepisach tych przewidziano między innymi, że część kosztów będą musieli ponieść udziałowcy i wierzyciele banków w ramach mechanizmu umorzenia lub konwersji długu. Niezwykle istotne jest, by wszystkie państwa członkowskie wprowadziły takie przepisy. Termin transpozycji tych przepisów do prawa krajowego upłynął 31 grudnia 2014 r. (zob. komunikat prasowy: IP/14/2862).

28 maja 2015 r. Komisja przesłała 11 państwom członkowskim UE uzasadnione opinie, w których wezwała je do transpozycji wspomnianej dyrektywy (IP/15/5057). Ponieważ w sześciu państwach członkowskich UE nie dokonano pełnej transpozycji nowych przepisów, Komisja pozywa te państwa do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Wniesienie sprawy do Trybunału oznacza nałożenie przynajmniej dziennej kary pieniężnej, która będzie naliczana aż do momentu dokonania pełnej transpozycji. Wysokość kar oblicza się w sposób uwzględniający zdolności płatnicze oraz czas trwania i wagę uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego. Komisja może podjąć decyzję o wycofaniu sprawy, jeżeli dane państwo członkowskie wdroży przedmiotowe przepisy unijne.

Kontekst

Od 2008 r. Komisja Europejska podjęła szereg środków w celu zapewnienia stabilności branży usług finansowych i bankowych. Celem przyjętej wiosną 2014 r. dyrektywy w sprawie naprawy oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków było wyposażenie organów publicznych w kompleksowe i skuteczne narzędzia postępowania z upadającymi bankami, jak również ustanowienie mechanizmów współpracy na wypadek upadłości banków transgranicznych (zob. IP/12/570). Konieczne jest, aby państwa członkowskie wchodzące w skład strefy euro lub unii bankowej dokonały transpozycji wymienionej dyrektywy. Pozwoli to na prawidłowe funkcjonowanie jednolitego mechanizmu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, w ramach którego decyzje Jednolitej Rady ds. Restrukturyzacji i Uporządkowanej Likwidacji są często wdrażane w oparciu o przepisy krajowe transponujące tę dyrektywę.

Na mocy dyrektywy banki zobowiązane są do przygotowania planów naprawy w celu przezwyciężenia trudnej sytuacji finansowej. Właściwym organom przyznano również szereg uprawnień do ingerowania w działalność banków w celu uniknięcia ich upadłości. W przypadku gdy bankom zagrozi upadłość, właściwe organy dysponują kompleksowymi uprawnieniami i narzędziami umożliwiającymi ich restrukturyzację, przy czym ewentualne straty mają ponosić udziałowcy i wierzyciele zgodnie z jasno ustaloną hierarchią. Organy mają uprawnienia do wdrożenia planów mających na celu restrukturyzację i uporządkowaną likwidację postawionych w stan upadłości banków w sposób pozwalający na utrzymanie ich najważniejszych funkcji i uniknięcie pokrywania przez podatników kosztów ich ratowania.

W przypadku grup bankowych istnieją szczegółowe mechanizmy współpracy między właściwymi organami państwa macierzystego i państwa przyjmującego na wszystkich etapach transgranicznej restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, począwszy od planów restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji aż po samą restrukturyzację i uporządkowaną likwidację, przy istotnej roli Europejskiej Urzędu Nadzoru Bankowego jako koordynatora i mediatora w przypadku sporów.

Tworzone są również krajowe fundusze mające gromadzić środki na cele restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji. W przypadku państw członkowskich strefy euro fundusze te zostaną zastąpione w 2016 r. przez jednolity fundusz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji.

Dyrektywę w sprawie naprawy oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków uzupełniają opracowane przez Europejski Urząd Nadzoru Bankowego przepisy techniczne dotyczące szeregu szczegółowych kwestii, w tym konkretnych wymogów informowania o planach naprawy oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, a także zapewnienia dokładnej wyceny aktywów i strat na dzień uruchomienia procedury restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji.