Pandemia zbliża kontynenty

„Drużyna Europy” to nazwa pakietu pomocowego dla krajów partnerskich UE na ratowanie życia w sytuacji obecnej pandemii koronawirusa. 15,6 mld euro zostanie rozdzielone m.in. pomiędzy Afrykę, kraje Bałkanów Zachodnich, Turcję oraz uczestników Partnerstwa Wschodniego. Pomoc obejmie m.in. wsparcie dla produkcji środków ochrony osobistej, opiekę medyczną oraz gospodarczą transformację.

Komisja Europejska określa plany zdecydowanej i ukierunkowanej reakcji UE na rzecz wsparcia wysiłków krajów partnerskich w zwalczaniu pandemii koronawirusa. Wspólne działanie UE będzie koncentrować się na zaradzeniu bezpośredniemu kryzysowi zdrowotnemu i zaspokojeniu związanych z nim potrzeb humanitarnych, na wzmacnianiu systemów opieki zdrowotnej, zaopatrzenia w wodę i usług sanitarnych w krajach partnerskich oraz na wspomaganiu ich zdolności w zakresie badań i gotowości do radzenia sobie z pandemią, a także na łagodzeniu skutków społeczno-gospodarczych. Aby stworzyć podstawę dla tych działań, UE zapewni krajom partnerskim wsparcie finansowe w wysokości ponad 15,6 mld euro z istniejących zasobów w ramach działań zewnętrznych. Wspólnie z naszymi partnerami dopilnujemy, aby przeznaczone dla nich znaczne środki finansowe UE były ukierunkowane na pomoc w radzeniu sobie ze skutkami koronawirusa.

Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen powiedziała: – Wirus nie zna granic. To globalne wyzwanie wymaga silnej współpracy międzynarodowej. Unia Europejska dokłada wszelkich starań, by walczyć z pandemią. Wszyscy wiemy, że tylko razem możemy powstrzymać ogólnoświatowy rozwój koronawirusa. W tym celu UE wkrótce zorganizuje online spotkanie darczyńców, aby pomóc uruchomić niezbędne środki finansowe i wesprzeć Światową Organizację Zdrowia w udzielaniu pomocy krajom najbardziej narażonym.

Wysoki przedstawiciel/wiceprzewodniczący Josep Borrell stwierdził: – Pandemia koronawirusa wymaga zjednoczonego, globalnego działania. Unia Europejska i jej państwa członkowskie odgrywają swoją rolę w radzeniu sobie z tym kryzysem zdrowotnym i jego poważnymi skutkami – zarówno na poziomie Unii, jak i poza jej granicami. Robimy wszystko, co w naszej mocy, aby zapewnić wsparcie naszym obywatelom. Musimy również pomóc naszym partnerom w bezpośrednim sąsiedztwie i poza nim, aby ograniczyć wpływ, jaki ten kryzys wywrze na ich źródła utrzymania, stabilność i bezpieczeństwo, ponieważ ich problemy są również naszymi problemami. Jest to globalna walka, którą razem wygramy lub razem przegramy. Współpraca i wspólne wysiłki na szczeblu międzynarodowym oraz rozwiązania wielostronne są krokiem naprzód w kierunku rzeczywistej globalnej agendy na przyszłość.

Komisarz do spraw partnerstw międzynarodowych Jutta Urpilainen dodała: – Nie będziemy bezpieczni, dopóki w różnych zakątkach świata koronawirus zagraża życiu. Jest to podstawa międzynarodowej współpracy i partnerstwa. Musimy współpracować, by stawić czoła wspólnym wyzwaniom. Komisja Europejska nasila dziś swe starania i przy pomocy znaczącego globalnego pakietu obejmującego ponad 15,6 mld euro kieruje wspólnymi działaniami podejmowanymi wraz z naszymi partnerami, zwłaszcza w Afryce, na rzecz bezpieczniejszej przyszłości dla nas wszystkich.

Komisarz do spraw sąsiedztwa i rozszerzenia Olivér Várhelyi powiedział: – W ramach naszej globalnej reakcji na pandemię koronawirusa przekierujemy 3,8 mld euro funduszy przewidzianych dla Bałkanów Zachodnich i naszych bezpośrednich sąsiadów (kraje Sąsiedztwa Europejskiego – Południe i Wschód). Te środki zaspokoją ich obecne rzeczywiste potrzeby dotyczące pilnych działań w odpowiedzi na kryzys zdrowotny, wzmocnienia systemów opieki zdrowotnej i złagodzenia społeczno-gospodarczych skutków pandemii. Żyjemy na tym samym kontynencie i tylko wspólnie możemy zagwarantować powodzenie naszych działań.

Janez Lenarčič – komisarz do spraw zarządzania kryzysowego – ostrzegł: – Stoimy w obliczu kryzysu, który może stać się największym kryzysem humanitarnym od dziesięcioleci. Wpływ pandemii koronawirusa na najbardziej niestabilne kraje, migrantów i osoby znajdujące się w najtrudniejszej sytuacji może być dramatyczny. Dotyczy to w szczególności odizolowanych obozów dla uchodźców i przesiedleńców wewnętrznych, w których to miejscach często panują niekorzystne dla zdrowia warunki. Dlatego też musimy energicznie reagować na nadzwyczajne sytuacje w zakresie zdrowia publicznego, zagwarantować, że podmioty działające w dziedzinie pomocy humanitarnej będą nadal miały możliwość niesienia pomocy ratującej życie oraz wspierać transport i logistykę w kluczowych operacjach humanitarnych.

Pakiet „Drużyna Europy”

Reakcja UE jest zgodna z podejściem „Drużyna Europy”, które ma na celu ratowanie życia poprzez zapewnienie szybkiego i ukierunkowanego wsparcia naszych partnerów w obliczu pandemii. To podejście łączy środki z UE, jej państw członkowskich i instytucji finansowych, w szczególności Europejskiego Banku Inwestycyjnego i Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju, w celu wspierania krajów partnerskich i zaspokojenia ich potrzeb krótkoterminowych, a także ograniczenia długoterminowego wpływu strukturalnego na społeczeństwa i gospodarkę. Pierwsze pakiety „Drużyna Europy” są już wdrażane w bezpośrednim sąsiedztwie: na Bałkanach Zachodnich, w krajach Sąsiedztwa Europejskiego (Południe i Wschód).

UE jako podmiot działający na arenie międzynarodowej i wnoszący znaczący wkład w międzynarodowy system pomocy będzie promować skoordynowane wielostronne działania we współpracy z Organizacją Narodów Zjednoczonych, międzynarodowymi instytucjami finansowymi, a także grupą G-7 i grupą G-20.

Unia Europejska będzie nadal dostosowywać swoje działania do zmieniającej się sytuacji i koncentrować się na najbardziej dotkniętych krajach potrzebujących wsparcia w dziedzinie zdrowia, takich jak: kraje w Afryce, kraje objęte europejską polityką sąsiedztwa, Bałkany Zachodnie, Bliski Wschód, Afryka Północna, a także w regionach Azji i Pacyfiku, Ameryki Łacińskiej i Karaibów. Działania UE będą koncentrować się na osobach znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji, w tym na migrantach, uchodźcach, osobach przesiedlonych wewnętrznie oraz społecznościach przyjmujących, a także będą uwzględniać cele strategiczne określone w kontekście Zielonego Ładu i agendy cyfrowej.

Z całego pakietu wynoszącego 15,6 mld euro przeznacza się 3,25 mld euro na rzecz Afryki, w tym 1,19 mld euro na kraje Afryki Północnej objęte europejską polityką sąsiedztwa.

UE kieruje łącznie 3,07 mld euro do wszystkich krajów sąsiadujących – 2,1 mld euro dla Południa i 962 mln euro dla krajów Partnerstwa Wschodniego oraz 800 mln euro dla Bałkanów Zachodnich i Turcji.

Ponadto ogólny pakiet obejmuje kolejne 1,42 mld euro w formie gwarancji dla Afryki i krajów sąsiadujących z Europejskiego Funduszu na rzecz Zrównoważonego Rozwoju (EFZR).

UE wesprze Azję i Pacyfik kwotą 1,22 mld euro, a kolejne 291 mln euro trafi do regionu Afryki, Karaibów i Pacyfiku, 918 mln euro zostanie przeznaczone na wsparcie naszych partnerów w Ameryce Łacińskiej i na Karaibach, a 111 mln euro na wsparcie dla krajów i terytoriów zamorskich.

Praktyczne wdrażanie działań podejmowanych przez UE na świecie.

Działania podejmowane w ramach reagowania kryzysowego, na które przeznacza się 502 mln euro, koncentrują się między innymi na:

  • zapewnieniu natychmiastowego wsparcia dla planów działania Światowej Organizacji Zdrowia i Organizacji Narodów Zjednoczonych, a także dla apelu Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca o wzmocnienie gotowości i reakcji na sytuacje kryzysowe w krajach o słabszych systemach opieki zdrowotnej oraz w krajach zmagających się z kryzysami humanitarnymi;
  • zapewnieniu natychmiastowego wsparcia humanitarnego w krajach dotkniętych pandemią, w szczególności w dziedzinie zdrowia, wody, urządzeń sanitarnych i higieny oraz logistyki;
  • wspieraniu zwiększenia produkcji środków ochrony indywidualnej i wyrobów medycznych w Europie w celu zaspokojenia pilnych potrzeb w Europie i w krajach partnerskich;
  • organizowaniu dostaw pomocy rzeczowej do krajów dotkniętych pandemią za pośrednictwem Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności;
  • zapewnieniu bankom lokalnym gwarancji i płynności za pośrednictwem międzynarodowych instytucji finansowych i europejskich instytucji finansowania rozwoju wspieranych przez Europejski Fundusz na rzecz Zrównoważonego Rozwoju;
  • wspieraniu światowych wysiłków na rzecz zwalczania ograniczeń eksportowych i zapewniania bezpieczeństwa łańcuchów dostaw, w szczególności w odniesieniu do podstawowych produktów medycznych i farmaceutycznych;
  • włączeniu Bałkanów Zachodnich w inicjatywy UE, takie jak umowa w sprawie wspólnego udzielania zamówień na sprzęt medyczny oraz europejski system szybkiego ostrzegania o chorobach zakaźnych. Kraje negocjujące przystąpienie do UE mogą również ubiegać się o środki z Funduszu Solidarności UE.

Na wsparcie badań, systemów opieki zdrowotnej i zaopatrzenia w wodę przeznacza się 2,8 mld euro. UE między innymi:

  • wspiera kraje partnerskie w budowaniu solidnych, elastycznych systemów opieki zdrowotnej i ochrony socjalnej;
  • wspiera działania komunikacyjne i uświadamiające w zakresie podstawowych środków ochrony i doradztwa dotyczącego higieny w celu zapobieżenia rozprzestrzenianiu się koronawirusa;
  • umożliwia wykorzystanie środków UE ze światowych inicjatyw w dziedzinie zdrowia, takich jak Światowy Fundusz na rzecz Walki z AIDS, Gruźlicą i Malarią, Globalny Sojusz na rzecz Szczepionek i Szczepień (GAVI) oraz Globalny Instrument Finansowy, na działania związane z koronawirusem, przy jednoczesnym zapewnieniu kontynuacji kluczowych programów w dziedzinie zdrowia;
  • wspiera dalsze badania nad diagnostyką, leczeniem i profilaktyką oraz, gdy dostępna będzie szczepionka, będzie wspierać szybkie jej zatwierdzenie, a także dofinansowanie szczepionek i ich dostawy w krajach podatnych na zagrożenia;
  • wspiera szkolenia dla ekspertów, nadzór epidemiologiczny oraz wzmacnianie regionalnych organizacji służby zdrowia w Afryce, Ameryce Łacińskiej i na Karaibach oraz w regionie Azji i Pacyfiku;
  • przyjmuje kraje kandydujące z Bałkanów Zachodnich do unijnego Komitetu ds. Bezpieczeństwa Zdrowia i zastanawia się nad tym, jak najlepiej włączyć potencjalnych kandydatów;
  • wspiera równy dostęp do systemów opieki zdrowotnej dla migrantów, uchodźców i społeczności przyjmujących.

Na złagodzenie skutków gospodarczych i społecznych przeznacza się 12,28 mld euro.UE między innymi:

  • zapewnia krajom partnerskim bezpośrednie wsparcie budżetowe i finansowanie na warunkach preferencyjnych w celu przyjęcia reform dotyczących rozwoju społeczno-gospodarczego i ograniczania ubóstwa oraz działań na rzecz ochrony pracowników w czasie kryzysu;
  • uruchamia wraz z Międzynarodowym Funduszem Walutowym (MFW) pomoc makrofinansową dla Bałkanów Zachodnich i krajów sąsiadujących;
  • wspiera sektor prywatny, w szczególności małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) oraz osoby samozatrudnione, poprzez gwarancje, zapewnianie płynności i pomoc techniczną, a także dalsze przekierowanie gwarancji z Europejskiego Funduszu na rzecz Zrównoważonego Rozwoju na krótkoterminowy podział ryzyka związanego z pożyczkami;
  • udziela pożyczek sektorowi publicznemu z Europejskiego Banku Inwestycyjnego, zwłaszcza na sprzęt i usługi opieki zdrowotnej;
  • współpracuje z organizacjami międzynarodowymi i europejskimi przedsiębiorstwami w celu budowania solidnych i bezpiecznych łańcuchów wartości w strategicznych sektorach oraz zagwarantowania praw pracowniczych i społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
  • promuje formy redukcji długu rozważane przez MFW w krajach dotkniętych pandemią.