Obywatelom Unii Europejskiej przysługuje szereg istotnych praw np. do swobodnego przemieszczania się i przebywania na terytorium UE. Mamy również prawo głosu i kandydowania w wyborach do Parlamentu Europejskiego oraz w wyborach samorządowych w dowolnym kraju UE, na takich samych warunkach jak obywatele tego kraju. Przysługuje nam również prawo do nie bycia dyskryminowanym ze względu na narodowość.
Obywatelom UE przysługują też inne prawa, w tym:
- prawo do skontaktowania się z dowolną instytucją UE i otrzymania odpowiedzi w jednym z języków urzędowych UE;
- prawo do dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Komisji Europejskiej i Rady pod pewnymi warunkami;
- prawo do równego dostępu do służby cywilnej UE.
Na mocy Traktatu z Lizbony obywatele europejscy zyskali nową możliwość brania udziału w życiu społecznym dzięki inicjatywie obywatelskiej. Wykorzystując ten mechanizm, milion obywateli pochodzących ze znaczącej części krajów UE może bezpośrednio wezwać Komisję Europejską, aby przedstawiła w ramach swoich uprawnień interesującą ich inicjatywę.
Komisja Europejska podejmuje działania w celu ochrony i wzmocnienia tych praw. W 2013 r. opublikowała sprawozdanie na temat obywatelstwa UE, w którym wymieniła 12 działań, które mają na celu pomóc obywatelom w korzystaniu z przysługujących im w UE praw w sześciu kluczowych dziedzinach:
- usuwanie przeszkód dla pracowników, studentów i stażystów w UE,
- zmniejszenie formalności administracyjnych w państwach członkowskich,
- ochrona słabszych członków społeczeństwa,
- zniesienie przeszkód podczas dokonywania zakupów w UE,
- zapewnienie ukierunkowanych i dostępnych informacji na temat unijnych praw
- zwiększenie uczestnictwa w demokratycznym życiu UE.
– W sytuacji rosnącej liczby osób podróżujących, pracujących, prowadzących działalność gospodarczą lub spędzających emeryturę w innym państwie członkowskim, swobodny przepływ osób jest prawem, które musi być chronione i promowane. Jest to prawo, które Europejczycy cenią sobie najbardziej i które kojarzy im się ściśle z obywatelstwem EU – powiedziała Věra Jourová, komisarz ds. sprawiedliwości, konsumentów i równouprawnienia płci podczas otwarcia konferencji na temat obywatelstwa UE i sprawiedliwości.
Komisarz Jourová podkreśliła również, że Komisja skupia się na działaniach upraszczających życie codzienne obywateli w kontekście wymiaru sprawiedliwości i wspierania mobilności: – Komisja będzie nadal rozwijać europejski wymiar sprawiedliwości, aby pomóc obywatelom w rozwiązywaniu problemów, na które mogą napotkać, jak na przykład transgraniczne rozwody czy kwestia opieki nad dzieckiem.
Rozpoczęte 14 września konsultacje dają wszystkim obywatelom UE możliwość wyrażenia swojej opinii i podzielenia się doświadczeniami na tematy związane z przysługującymi obywatelom UE prawami, a także na temat tego, co jeszcze Komisja Europejska mogłaby zrobić, aby ułatwić korzystanie z tych praw.
Państwa zdanie jest dla nas ważne. Zachęcamy do podzielania się z nami swoimi sugestiami!
