O zdrowiu w Unii
Podczas dwudziestu trzech lat pracy jako kardiochirurg, często byłem pytany przez pacjentów, czy mogli uniknąć choroby. Moja odpowiedź, wynikająca z powszechnej wiedzy medycznej, brzmiała: “wiele przewlekłych chorób jest powiązanych ze stylem życia i można im zapobiec lub opóźnić ich pojawienie się stosując zdrową dietę i będąc aktywnym fizycznie a także unikając czynników ryzyka, takich jak palenie tytoniu”. Dziś nie mam już pacjentów. Mam 500 tysięcy obywateli w 28 europejskich krajach, którym muszę zapewnić, wraz z władzami krajowymi, jak najlepszą opiekę medyczną i jak najbezpieczniejszą żywność.

Tegoroczny Światowy Dzień Zdrowia, który obchodzę po raz pierwszy jako komisarz ds. zdrowia i bezpieczeństwa żywności, jest dobrą okazją do zastanowienia się nad znaczeniem zdrowia i żywności w naszym codziennym życiu. Chciałbym też wykorzystać tę okazję i zaprezentować moje przemyślenia na temat priorytetów na najbliższe pięć lat, skupiając się na trzech głównych zasadach: profilaktyki, promocji i ochrony. Im bardziej nasze systemy zdrowia skupimy dziś na prewencji, tym mniej będziemy wydawać na leczenie w przyszłości. Promowanie zdrowszych wyborów oznacza zdrowszych obywateli. Musimy też lepiej chronić mieszkańców Unii przed wszelkimi kryzysami zdrowia lub żywnościowymi, które mogą się pojawić.

Bezpieczeństwo żywności, temat tegorocznego Światowego Dnia Zdrowia, jest wyjątkowo istotne dla zdrowia społeczeństwa. Ochrona przed kryzysami żywnościowymi, które potencjalnie mogą oddziaływać na zdrowie publiczne i gospodarkę, jest dla mnie priorytetem. Przez lata zbudowaliśmy solidne europejskie podstawy prawne, z których możemy być dumni, a moją rolą jest zapewnić, by spełniały one nadal swoje zadanie i zapewniały środowisko, w którym europejscy konsumenci mają pewność, iż żywność jest bezpieczna a przemysł spożywczy może prosperować.

Dwa najważniejsze wyzwania, jakie przed nami stoją, to: poradzić sobie z rosnąca odpornością na antybiotyki i zwalczyć zakłócenia układu hormonalnego człowieka. Walka z opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe (AMR) jest jednym z największych wyzwań dla zdrowia publicznego współczesnego świata. Nadużywanie i niewłaściwe stosowanie antybiotyków, zarówno w przypadku ludzi jak i zwierząt, jest przyczyną śmierci 25 000 pacjentów w UE rocznie. Koszty związane z leczeniem odpornych na medykamenty infekcji wynoszą szacunkowo 1,5 mld euro rocznie. Wynika to ze wzrostu wydatków na opiekę zdrowotną i spadku produktywności. Zaproponowaliśmy wprowadzenie przepisów i rozpoczęliśmy działania ukierunkowane na poszukiwanie efektywnych sposobów zapobiegania infekcjom bakteryjnym i opracowywanie nowoczesnych środków przeciwdrobnoustrojowych. Zastanawiamy się też nad kolejnymi działaniami, które trzeba podjąć.

Jeśli chodzi o substancje zaburzające funkcjonowanie układu hormonalnego, to oczy świata skierowane są na Europę, która ma przewodzić w tej sprawie. Istnieją rozbieżne opinie wśród naukowców i prawodawców na całym świecie na temat tego dosyć nowego sposobu patrzenia na toksyczność środków chemicznych. Dlatego przed podjęciem decyzji politycznych chcę otwarcie o tym porozmawiać z zainteresowanymi stronami i ocenić potencjalne skutki.

Kolejne wyzwanie, zawarte w moim portfolio, to znalezienie złotego środka między informacją dla konsumenta i wyborem – uwzględniając dobrostan zwierząt – a utrzymywaniem konkurencyjnego otoczenia dla przedsiębiorstw działających w sektorze żywności.

Odpowiedzialna produkcja żywności idzie w parze ze zdrowiem publicznym i wymaganiami gospodarczymi. Promowanie bezpieczeństwa żywności oraz zdrowej i zrównoważonej diety może przyczynić się do zdrowszego społeczeństwa, a także do znacznego zmniejszenia odpadów żywnościowych.

W odniesieniu do zdrowia publicznego zamierzam zapewnić zestaw narzędzi, które kraje UE mogą wykorzystać w celu rozwiązania swoich problemów zarówno w zakresie promocji zdrowia jak świadczenia usług zdrowotnych. Będę ściśle współpracować z nimi, aby określić, gdzie można wprowadzić usprawnienia w celu wzmocnienia ich systemów ochrony zdrowia. Chcę rozwinąć bardziej spójne podejście do chorób przewlekłych, które odpowiadają za 63% zgonów na całym świecie i stanowią ponad 70% wydatków na opiekę zdrowotną w UE.

Będę dążyć do zapewnienia inwestycji w zapobieganie poważnych transgranicznych zagrożeń dla zdrowia, jak pandemia grypy czy choroby przenoszone przez żywność (np. e-coli) poprzez upewnianie się, że narzędzia przewidziane w prawie są dostosowane do potrzeb a nasi obywatele są dobrze chronieni.

Przy 8,4 latach różnicy w średniej długości życia pomiędzy krajami europejskimi oraz dużymi rozbieżnościami w poziomie edukacji medycznej, uważam, że powinniśmy pracować nad zniwelowaniem nierówności w zakresie zdrowia i dostępu do opieki zdrowotnej, które istnieją dziś w Europie.

Zdrowie i bezpieczeństwo żywności są niezbędne dla naszego istnienia. Przez najbliższe pięć lat będę pracował dla obywateli UE, aby mieli oni dostęp do przystępnej cenowo i dobrej jakościowo opieki medycznej; aby mieli narzędzia, pozwalające na dokonanie prawdziwego wybory żywności oraz aby byli chronieni przed kryzysami żywnościowymi i innymi zagrożeniami zdrowia. Komisarz nie może dokonać tego sam. Tylko poprzez działania w terenie, z władzami krajowymi i wszystkimi zainteresowanymi podmiotami, możemy osiągnąć nasz cel – zdrowszą Unię Europejską.

Vytenis Andriukaitis
Komisarz ds. zdrowia i bezpieczeństwa żywności