Służby celne odgrywają kluczową rolę w wychodzeniu z kryzysu związanego z pandemią. Chodzi m.in. o ułatwianie przywozu sprzętu ochronnego, przy jednoczesnym eliminowaniu podrobionych produktów, jak maseczki bez atestu czy sfałszowane leki. Dlatego KE przygotowała nowy plan działania na rzecz dalszego wspierania organów celnych UE w ich kluczowej roli, jaką jest ochrona dochodów, dobrobytu i bezpieczeństwa.
Komisja Europejska uruchomiła nowy plan działania na rzecz unii celnej, w którym określono szereg środków mających na celu uczynienie w ciągu najbliższych czterech lat unijnych służb celnych bardziej inteligentnymi, innowacyjnymi i sprawniejszymi. Zapowiedziane środki wzmocnią unię celną jako podstawę jednolitego rynku. Potwierdzają one również jego ważną rolę w ochronie dochodów UE, a także bezpieczeństwa, zdrowia i dobrobytu obywateli oraz przedsiębiorstw UE.
W swoich wytycznych politycznych przewodnicząca Ursula von der Leyen zapowiedziała, że unia celna musi zostać przeniesiona na kolejny poziom, w szczególności poprzez zapewnienie zintegrowanego europejskiego podejścia do zarządzania ryzykiem celnym, które zwiększa skuteczność kontroli przeprowadzanych przez państwa członkowskie UE. Właśnie tego dotyczy dzisiejszy plan działania.
Paolo Gentiloni, komisarz do spraw gospodarki, powiedział: – Unia celna UE była jednym z pierwszych konkretnych osiągnięć integracji europejskiej i przez ponad pięć dekad przyczyniała się do ochrony Europejczyków i utrzymania przepływu handlu przez nasze granice – których siła mierzona jest siłą ich najsłabszego ogniwa. Nowe wyzwania oznaczają, że musimy sprawić, by nasze przepisy celne były inteligentniejsze i lepiej funkcjonowały, z korzyścią dla państw członkowskich, obywateli i przedsiębiorstw działających zgodnie z prawem. Wymaga to lepszego wykorzystania danych, lepszych instrumentów i sprzętu oraz ściślejszej współpracy w ramach UE, a także z organami celnymi krajów partnerskich. Wymaga to również lepszego prognozowania, tak aby unijne organy celne mogły w przyszłości pewnie stawić czoła wyzwaniom. Dzisiaj określamy, w jaki sposób przeniesiemy naszą unię celną na kolejny poziom.
Plan działania obejmuje szereg inicjatyw w takich obszarach jak zarządzanie ryzykiem, zarządzanie handlem elektronicznym, promowanie przestrzegania przepisów i jednomyślne działanie organów celnych:
- Zarządzanie ryzykiem Plan działania koncentruje się w szczególności na zapewnieniu większej dostępności i lepszego wykorzystania danych oraz analiz danych do potrzeb celnych. Wzywamy w nim do inteligentnego i opartego na analizie ryzyka nadzoru nad łańcuchami dostaw oraz do utworzenia w ramach Komisji nowego centrum analitycznego w celu gromadzenia, analizowania i wymiany danych celnych, które mogą stanowić podstawę do podejmowania krytycznych decyzji, a także pomagać organom celnym w identyfikowaniu słabych punktów na granicach zewnętrznych UE i w zarządzaniu przyszłymi kryzysami.
- Zarządzanie handlem elektronicznym Aby zarządzać handlem elektronicznym i móc stawić czoła związanym z nim nowym wyzwaniom, zaostrzone zostaną obowiązki dostawców usług płatniczych i internetowych platform sprzedaży, aby pomóc w zwalczaniu oszustw celnych i podatkowych w handlu elektronicznym.
- Promowanie przestrzegania przepisów Nowa inicjatywa „punkt kompleksowej obsługi” ułatwi przedsiębiorstwom działającym zgodnie z prawem dopełnienie formalności granicznych w jednym portalu. Umożliwi ona organom celnym wspólne przetwarzanie, przekazywanie i wymianę informacji oraz lepszą ocenę ryzyka.
- Organy celne działające jednomyślnie Plan działania zawiera szczegółowe informacje na temat wprowadzania w ramach następnego budżetu UE nowoczesnego i niezawodnego sprzętu celnego. Ustanowiona zostanie nowa grupa analityczna złożona z przedstawicieli państw członkowskich i przedsiębiorców, która pomoże w przygotowaniu się na przyszłe kryzysy i wyzwania, takie jak nieoczekiwany rozwój sytuacji na świecie i przyszłe modele biznesowe.
Unia celna UE
Unia celna UE – która w 2018 r. obchodziła 50. rocznicę powstania – oznacza jedno terytorium do celów celnych, na którym stosowany jest wspólny zbiór przepisów. W ramach unii celnej UE organy celne państw członkowskich UE odpowiadają za przeprowadzanie szerokiego i wciąż rosnącego zakresu kontroli.
W związku z tym organy celne mają do odegrania ważną rolę we wspieraniu unijnej gospodarki i przyszłego wzrostu gospodarczego. Muszą one jak najszybciej i bez zakłóceń ułatwiać wzrost legalnego handlu. Jednocześnie władze są stale aktywnie zaangażowane w zwalczanie rosnącego poziomu oszustw i przemytu nielegalnych lub niebezpiecznych towarów. Służby celne odgrywają również kluczową rolę w wychodzeniu z bezprecedensowego kryzysu związanego z pandemią. Od początku pandemii koronawirusa unijne organy celne i ich funkcjonariusze odgrywają zasadniczą rolę w niezbędnych działaniach, takich jak ułatwianie przywozu sprzętu ochronnego, przy jednoczesnym eliminowaniu na zewnętrznych granicach UE podrobionych produktów, jak choćby podróbki maseczek ochronnych czy sfałszowane leki.
W ostatnich latach okazało się, że organy celne niektórych państw członkowskich mają trudności z pełnieniem swoich różnych ról. Poważne wyzwania, takie jak np. obecna nadzwyczajna sytuacja związana z pandemią, skutki wyjścia Zjednoczonego Królestwa z jednolitego rynku i z unii celnej UE, a także coraz większa cyfryzacja i wzrost handlu elektronicznego, będą się utrzymywały, a nawet mogą się nasilić. Aby w pełni działać na rzecz dobrobytu wszystkich obywateli UE i ułatwiania handlu, nasze organy celne muszą dysponować najnowocześniejszym sprzętem technicznym i zdolnościami analitycznymi, które umożliwią im lepsze przewidywanie nielegalnego przywozu i wywozu. Wzmocniona współpraca celna z głównymi międzynarodowymi partnerami handlowymi, takimi jak Chiny, wesprze nasze wysiłki na rzecz ułatwiania handlu, a jednocześnie zapewni skuteczne kontrole.
Kontekst
Unia celna UE stała się kamieniem węgielnym jednolitego rynku, zapewniając bezpieczeństwo granic UE, chroniąc naszych obywateli przed nielegalnymi i niebezpiecznymi towarami, takimi jak broń, narkotyki czy produkty szkodliwe dla środowiska, ułatwiając jednocześnie handel UE z resztą świata. Generuje ona również dochody dla budżetu UE. Ostatnio stało się jednak jasne, że potrzebne są lepiej opracowane metody pracy, aby umożliwić organom celnym zarządzanie już długim i stale rosnącym wykazem obowiązków.
W planie działania wykorzystano innowacyjny projekt prognozujący przyszłość ceł w UE w 2040 r., który miał na celu stworzenie wspólnego i strategicznego porozumienia między kluczowymi zainteresowanymi stronami co do sposobów radzenia sobie z obecnymi i przyszłymi wyzwaniami dla organów celnych oraz stworzenie wizji tego, jak organy celne UE powinny wyglądać w 2040 r.