Dyrektywa 2009/52/WE, której wdrożenie miało nastąpić do dnia 20 lipca 2011 r., dotyczy pracodawców, którzy wykorzystują niepewną pozycję nielegalnych imigrantów i zatrudniają ich zazwyczaj na stanowiskach niskopłatnych, oferując gorsze warunki pracy.
Dyrektywa chroni także prawa indywidualnych imigrantów poprzez nałożenie na pracodawców wymogu zapłaty zaległego wynagrodzenia.
Dyrektywa jest głównym elementem działań UE skierowanych przeciwko nielegalnej migracji. Zakazuje ona zatrudniania nielegalnych imigrantów spoza UE, nakładając na pracodawców grzywny lub nawet sankcje karne w najpoważniejszych przypadkach.
Jako że wiele osób nielegalnie przebywających na terenie UE pracuje w gospodarstwach domowych, dyrektywa ma również zastosowanie do osób prywatnych będących pracodawcami. Dyrektywa jest wiążąca dla wszystkich państw członkowskich, z wyjątkiem Danii, Irlandii oraz Zjednoczonego Królestwa.
30 września 2011 r. władzom Litwy i Polski przesłano wezwania do usunięcia uchybienia (co stanowi pierwszy krok w postępowaniu w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego). Żaden z tych krajów nadal nie podjął jednak środków niezbędnych do pełnego wdrożenia przepisów UE.
W związku z tym Komisja podjęła decyzję o wydaniu uzasadnionych opinii, formalnie wzywając obydwa państwa członkowskie do dostosowania krajowych przepisów do prawa UE.
Jednocześnie Komisja postanowiła zakończyć postępowanie wobec Bułgarii, Republiki Czeskiej, Grecji i Rumunii. Państwa te zwlekały z wdrożeniem dyrektywy w sprawie kar dla pracodawców, co doprowadziło do wszczęcia przeciwko nim postępowania prawnego przez Komisję, lecz obecnie wdrożyły one krajowe przepisy niezbędne do wykonania dyrektywy.
Tymczasem, po przesłaniu w dniu 23 lutego 2012 r. uzasadnionych opinii do władz Belgii, Szwecji i Luksemburga, trwają obecnie postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego przeciwko tym krajom. Wszystkim trzem krajom wyznaczono na odpowiedź termin 2 miesięcy od daty otrzymania uzasadnionej opinii.
