Luki do załatania

Środki te umożliwią wymianę informacji i danych pomiędzy różnymi systemami i zapewnią funkcjonariuszom straży granicznej i funkcjonariuszom policji dostęp do właściwych informacji zawsze wtedy, gdy tego potrzebują, by wykonywać swoje obowiązki, zapewniając przy tym najwyższe standardy ochrony danych oraz pełne poszanowanie praw podstawowych. W związku z ostatnimi wyzwaniami w zakresie bezpieczeństwa i migracji wniosek ma na celu zapewnienie większego bezpieczeństwa obywateli UE poprzez usprawnienie zarządzania granicami zewnętrznymi UE oraz zwiększenie bezpieczeństwa wewnętrznego.

Pierwszy wiceprzewodniczący Komisji, Frans Timmermans, powiedział: – Czas ma znaczenie jeśli chodzi o ochronę naszych obywateli przed terroryzmem i ratowanie życia ludzkiego. Obecnie unijne systemy informacyjne dotyczące bezpieczeństwa i zarządzania granicami pracują oddzielnie, przez co egzekwowanie prawa może przebiegać wolniej. Dzięki naszemu wnioskowi systemy te staną się w pełni interoperacyjne. Oznacza to, że organy ścigania w całej UE będą miały bezpośredni i niezwłoczny dostęp do wszelkich istniejących informacji.”

Komisarz ds. migracji, spraw wewnętrznych i obywatelstwa Dimitris Avramopoulos stwierdził: – Zakończyliśmy ostateczny i najważniejszy etap naszych działań zmierzających do wyeliminowania luk i słabych punktów w systemach informacyjnych dotyczących bezpieczeństwa, zarządzania granicami i przepływami migracyjnymi. Funkcjonariusze straży granicznej oraz funkcjonariusze policji i służby imigracyjnej powinni od dziś mieć dostęp do niezbędnych informacji w odpowiednim czasie, by wykonywać swoje obowiązki. Jest to przewodnia inicjatywa obecnej Komisji; wzywam współprawodawców do uznania jej również za priorytet i zakończenia stosownych prac w 2018 r.

Komisarz ds. unii bezpieczeństwa Julian King dodał: – Terroryści i przestępcy nie powinni być w stanie prześliznąć się przez luki w systemie lub pozostać niezauważeni. Jest to nowe, ambitne podejście do zarządzania istniejącymi informacjami i wykorzystywania ich: w bardziej inteligentny i ukierunkowany sposób; do walki z wieloma tożsamościami i prowadzenia skutecznych kontroli policyjnych; do syntezy danych w celu ochrony obywateli UE przy jednoczesnym zapewnieniu ochrony danych w fazie projektowania i domyślnej ochrony prywatności.

Obecnie systemy informacyjne UE nie współpracują ze sobą – informacje są przechowywane oddzielnie w niepowiązanych ze sobą systemach, co sprawia, że są one rozproszone, a ich wykorzystanie staje się bardziej złożone i trudniejsze. Informacje o potencjalnych zagrożeniach znikają w systemie, a terroryści i przestępcy korzystający z wielu lub fałszywych tożsamości nie są wykrywani, co stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa wewnętrznego UE i utrudnia zarządzanie granicami i przepływami migracyjnymi.

Zaproponowane środki zniwelują te braki i sprawią, że informacje uzyskiwane przez funkcjonariuszy straży granicznej i policji będą kompletne, dokładne i wiarygodne. Nowe narzędzia pozwolą lepiej wykrywać osoby stanowiące zagrożenie dla bezpieczeństwa nie tylko wtedy, kiedy przekraczają one granice UE, ale również wtedy, kiedy podróżują w strefie Schengen. Dzięki jednoczesnej krzyżowej kontroli informacji w różnych bazach danych i ułatwieniu dostępu do nich organom ścigania, nowe narzędzia szybko zaalarmują straż graniczną lub policję, jeżeli dana osoba posługuje się wieloma lub fałszywymi tożsamościami. Pomoże to również w lepszej identyfikacji osób wymagających szczególnego traktowania, takich jak małoletni bez opieki, zapewniając jednocześnie pełne poszanowanie praw podstawowych i ochronę danych.

Synteza informacji i eliminowanie słabych punktów

Wniosek wprowadza nowe elementy, aby umożliwić bardziej inteligentne i ukierunkowane wykorzystanie informacji dostępnych w istniejących i przyszłych systemach. Umożliwi to organom krajowym:

  • optymalne wykorzystanie istniejących danych. Europejski portal wyszukiwania będzie stanowić „punkt kompleksowej obsługi” dostępny na ekranie komputera podczas weryfikacji dokumentu tożsamości przez funkcjonariuszy straży granicznej lub policji. Zamiast decydować o tym, którą bazę danych należy sprawdzić w danej sytuacji, funkcjonariusze będą w stanie równocześnie przeszukiwać wiele różnych systemów informacyjnych UE. Pozwoli to zlikwidować luki informacyjne i zagwarantować, że funkcjonariusze będą niezwłocznie dysponować pełnymi informacjami na temat danej osoby.
  • wykrywanie wielu tożsamości i zwalczanie oszustw dotyczących tożsamości. Wspólny serwis porównywania danych biometrycznych – za pomocą danych biometrycznych, takich jak odciski palców lub wizerunek twarzy, narzędzie to będzie skanować istniejące bazy danych i znajdować informacje w różnych systemach informacyjnych UE. Wspólne repozytorium tożsamości – stanowić będzie zbiór podstawowych biograficznych i biometrycznych danych, takich jak imię, nazwisko i data urodzenia osób niebędących obywatelami UE, tak aby mogły być one identyfikowane w wiarygodny sposób. W oparciu o te dane detektor wielu tożsamości wskaże bezzwłocznie funkcjonariuszom straży granicznej i policji przypadki posługiwania się wieloma lub fałszywymi tożsamościami.
  • przeprowadzanie szybkich i skutecznych kontroli. Podczas przeprowadzania kontroli w danym państwie funkcjonariusze policji będą mogli przeszukiwać dane dotyczące tożsamości obywateli państw trzecich i potwierdzać ich dane, w tym w celu wykrywania wielu tożsamości.

Komisja proponuje również dwuetapowe podejście dla tych funkcjonariuszy organów ścigania, którzy zajmują się zapobieganiem przestępczości, prowadzeniem postępowań przygotowawczych, wykrywaniem lub ściganiem poważnej przestępczości lub terroryzmu w zakresie dostępu do informacji dotyczących obywateli państw trzecich, których potrzebują do wykonywania swoich obowiązków i które znajdują się w systemach innych niż systemy należące do organów ścigania. W ramach tego podejścia – przy pełnym poszanowaniu ochrony danych – wyszukiwanie będzie na pierwszym etapie przeprowadzane na zasadzie „trafienie/brak trafienia”. Jeżeli trafienie zostało wygenerowane, na kolejnym, drugim etapie funkcjonariusze organów ścigania będą mogli zwracać się z wnioskiem o dostęp do potrzebnych informacji, zgodnie z odpowiednimi zasadami i gwarancjami. W celu zapewnienia, by straż graniczna i policja miały pełne i dokładne informacje, stworzone zostaną również mechanizmy kontroli jakości danych.

Budowanie odporności na wszystkich frontach

Komisja Europejska przedstawiła dziś również sprawozdanie na temat postępów w innych priorytetowych sprawach związanych z bezpieczeństwem, w tym aktualnych wniosków ustawodawczych mających na celu wzmocnienie systemów informacyjnych i prawidłowe wdrażanie oraz pełne stosowanie obowiązujących przepisów i narzędzi. W 12. sprawozdaniu z postępów w realizacji unii bezpieczeństwa podsumowano działania podjęte w celu uniemożliwienia działalności terrorystycznej, wzmocnienia odporności cybernetycznej, przeciwdziałania radykalizacji w internecie i poza nim, a także wzmocnienia zewnętrznego wymiaru bezpieczeństwa.

Kontekst

W wygłoszonym we wrześniu 2016 r. orędziu o stanie Unii przewodniczący Juncker podkreślił, jak istotne znaczenie ma likwidacja istniejących niedociągnięć w zarządzaniu danymi oraz poprawa interoperacyjności istniejących systemów informacyjnych. Niedawne ataki terrorystyczne spowodowały jeszcze większe skupienie się na tym celu, ponieważ wykazały pilną potrzebę zapewnienia interoperacyjności systemów informacyjnych, a także wyeliminowania obecnych słabych punktów, które powodują, że osoby podejrzane o terroryzm mogą być zarejestrowane pod różnymi pseudonimami w różnych, niepowiązanych ze sobą bazach danych.

kwietniu 2016 r. Komisja Europejska przedstawiła komunikat w sprawie sprawniejszych i bardziej inteligentnych systemów informacyjnych, który stanowił punkt wyjścia do dyskusji na temat sposobów poprawy działania unijnych systemów informacyjnych w celu lepszego zarządzania granicami oraz zwiększenia bezpieczeństwa wewnętrznego. W ramach tego przejrzystego i sprzyjającego włączeniu procesu Komisja powołała grupę ekspertów wysokiego szczebla ds. systemów informacyjnych i interoperacyjności, aby kontynuować te prace oraz zająć się prawnymi, technicznymi i operacyjnymi aspektami zapewnienia interoperacyjności systemów. Grupa przedstawiła swoje sprawozdanie końcowe w maju 2017 r., formułując w nim szereg zaleceń. W oparciu o te zalecenia Komisja zaproponowała nowe podejście w zakresie osiągnięcia interoperacyjności unijnych systemów informacyjnych dotyczących bezpieczeństwa, zarządzania granicami i zarządzania migracją do roku 2020 i ogłosiła zamiar przedstawienia, w możliwie najkrótszym terminie, wniosku ustawodawczego dotyczącego interoperacyjności. Następnie odbyła się wspólna debata między Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dalszych działań dotyczących interoperacyjności.

czerwcu 2017 r. Rada Europejska potwierdziła potrzebę działania i wezwała Komisję do przygotowania, możliwie jak najszybciej, projektu legislacyjnego wdrażającego zalecenia grupy ekspertów wysokiego szczebla. W programie prac na 2018 r. Komisja zapowiedziała, że wniosek w sprawie interoperacyjności systemów informacyjnych zostanie przedstawiony przed końcem 2017 r.

Więcej informacji: