Komisja przyjęła już opinię w sprawie projektu planu budżetowego przedłożonego przez Hiszpanię.

W opiniach tych Komisja ocenia zgodność projektów planów budżetowych na przyszły rok z postanowieniami paktu stabilności i wzrostu. W żadnym z projektów planów budżetowych na 2016 r. nie stwierdzono przypadku szczególnie poważnego nieprzestrzegania wymagań paktu. W kilku przypadkach Komisja uważa jednak, że planowana korekta budżetowa nie spełnia wymagań paktu lub istnieje ryzyko, że nie spełni ona tych wymagań.

Komisja przeprowadziła analizę sytuacji poszczególnych państw, a ponadto, na podstawie ich planów budżetowych, oceniła sytuację budżetową i kurs polityki budżetowej całej strefy euro.

Komisja przygotowała ponadto sprawozdania dotyczące Bułgarii, Danii i Finlandii na podstawie art. 126 ust. 3Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), analizując przypadki niezgodności z celem dotyczącym deficytu, oraz, w przypadku Finlandii, kryterium długu. We wszystkich trzech sprawozdaniach stwierdzono, że określone w Traktacie kryterium deficytu i w stosownych przypadkach kryterium długu są obecnie przestrzegane.

Valdis Dombrovskis, wiceprzewodniczący odpowiedzialny za sprawy euro i dialog społeczny, powiedział: – W ostatnich latach poprawiliśmy koordynację polityki gospodarczej w UE. Wysiłki na rzecz tworzenia bardziej odpowiedzialnej polityki budżetowej, niższe stopy procentowe i umiarkowane ożywienie gospodarcze przyczyniają się do postępującego spadku deficytu publicznego, który zmniejszył się z 2,4 proc. PKB w 2014 r. do 1,9 proc. w obecnym roku i który według prognoz ma zmaleć do 1,7 proc. w roku 2016.Po raz pierwszy od początku kryzysu obserwujemy również spadek zadłużenia. Jednak sytuacja w każdym kraju jest inna, a wysokie zadłużenie jest nadal hamulcem dla szybszego ożywienia. Rządy powinny w dalszym ciągu wdrażać odpowiedzialną politykę budżetową i porządkować finanse publiczne.

Pierre Moscovici, komisarz UE ds. gospodarczych i finansowych, podatków i ceł, powiedział: – Po trzech latach wdrażania nowych ram budżetowych w strefie euro większość państw osiągnęła zgodność lub zasadniczą zgodność z wymaganiami. Państwa strefy euro nadal pracują nad poprawą finansów publicznych, a pomaga im w tym rosnące ożywienie gospodarcze.

Opinie Komisji na temat projektów planów budżetowych

W grupie dwunastu krajów objętych częścią zapobiegawczą paktu stabilności i wzrostu (tj. spełniających kryterium deficytu budżetowego poniżej 3 proc.):

• plany budżetowe pięciu państw (Estonii, Luksemburga, Niderlandów, Niemiec i Słowacji) uznano za zgodne z wymaganiami paktu stabilności i wzrostu;
• plany budżetowe czterech państw (Belgii, Finlandii, Łotwy i Malty) uznano za zasadniczo zgodne z postanowieniami paktu. W przypadku tych państw plany mogą prowadzić do pewnego odchylenia od ścieżki osiągania celu średniookresowego dla danego budżetu;
• plany budżetowe trzech państw (Austrii, Litwy i Włoch) uznano za objęte ryzykiem niezgodności z wymogami paktu w odniesieniu do 2016 r. W przypadku tych państw plany budżetowe mogą prowadzić do znaczącego odchylenia od ścieżki osiągania celu średniookresowego.

W grupie pięciu państw objętych obecnie częścią naprawczą paktu (tj. procedurą nadmiernego deficytu):

• plany budżetowe trzech państw (Francji, Irlandii i Słowenii) uznano za zasadniczo zgodne z wymaganiami paktu w odniesieniu do 2016 r.

Według prognoz Francja, która powinna dokonać korekty nadmiernego deficytu do 2017 r., osiągnie pośrednie zalecane docelowe deficyty nominalne na lata 2015 i 2016. Nie oznacza to jednak jeszcze, że państwo to dokona korekty nadmiernego deficytu w wyznaczonym terminie, czyli do 2017 r., a według prognoz zalecany wysiłek fiskalny nie zostanie osiągnięty w okresie obowiązywania procedury nadmiernego deficytu. Stanowi to ryzyko dla osiągnięcia zgodności z zaleceniami Rady wydanymi w ramach tej procedury.

Od 2016 r. Irlandia i Słowenia mogłyby przejść do części zapobiegawczej paktu, pod warunkiem że w 2015 r. dokonają terminowej i trwałej korekty nadmiernego deficytu. W odniesieniu do 2016 r. występuje ryzyko pewnego odchylenia (w przypadku Słowenii bliskiego odchyleniu znaczącemu) od ścieżki osiągania celu średniookresowego;

• dane zawarte w projekcie planu budżetowego Hiszpanii, w sprawie którego Komisja przyjęła opinię już w październiku, wskazują na ryzyko niespełnienia wymagań procedury nadmiernego deficytu: prognozuje się, że w 2016 r. nie zostanie osiągnięty ani zalecany wysiłek fiskalny, ani docelowy deficyt nominalny;
• Portugalia nie przedstawiła jeszcze projektu planu budżetowego. Komisja ponagla Portugalię do niezwłocznego przestawienia projektu.

Komisja zwraca się do państw, których plany uznano za zasadniczo zgodne lub zagrożone brakiem zgodności z postanowieniami paktu, o podjęcie niezbędnych działań w ramach krajowej procedury budżetowej w celu zapewnienia zgodności budżetu na 2016 r. z postanowieniami paktu.

W ujęciu ogólnym prognozuje się zmniejszenie deficytu i zadłużenia strefy euro

Po znacznym spadku z 2,4 proc. PKB w 2014 r. do 1,9 proc. w 2015 r. łączny deficyt budżetowy 16 państw strefy euro, które przedłożyły projekty planów budżetowych, powinien zgodnie z tymi planami spaść w 2016 r. do 1,7 proc. PKB. Prognoza ta jest porównywalna z oceną Komisji zawartą w jesiennej prognozie gospodarczej, w której przewiduje się poprawę łącznego deficytu budżetowego z 2 proc. PKB w 2015 r. do 1,7 proc. w 2016 r.

W oparciu o projekty planów budżetowych prognozuje się, że łączny wskaźnik zadłużenia strefy euro w 2016 r. powinien również nieco spaść z poziomu 91,1 proc. szacowanego na 2015 r. do nieco poniżej 90 proc. PKB w roku 2016. Przewidywanie to jest zasadniczo zgodne z jesienną prognozą gospodarczą Komisji, w której przewiduje się niewielki spadek z 91,6 proc. w 2015 r. do 90,5 proc. w 2016 r.

Ogólny kurs polityki budżetowej powinien zasadniczo pozostać neutralny

Prognoza Komisji wskazuje na kontynuację zasadniczo neutralnego kursu polityki budżetowej (bez zaostrzenia ani poluźnienia przepisów dotyczących wydatków publicznych i podatków) w 2016 r. w odniesieniu do całej strefy euro. Sytuację tę należy ocenić w świetle potrzeby zapewnienia odwrotu od zewnętrznego źródła wzrostu w kierunku źródła wewnętrznego dla osiągnięcia dwóch celów, jakimi są długoterminowa stabilność finansów publicznych i krótkoterminowa stabilizacja makroekonomiczna. Według tych kryteriów oczekiwany w przyszłym roku neutralny kurs polityki budżetowej dla strefy euro łącznie wydaje się zasadniczo odpowiedni w świetle rekordowo niskich stóp procentowych i sporej nadwyżki w bilansie płatniczym strefy euro.

Trzecia roczna ocena projektów planów budżetowych

Komisja oceniła projekty planów budżetowych po raz trzeci. Podstawą legislacyjną opinii są przepisy tzw. „dwupaku”, który wszedł w życie w maju 2013 r. Jego celem jest zwiększenie skuteczności koordynacji polityki gospodarczej i budżetowej w strefie euro. Zgodnie przepisami UE wszystkie państwa członkowskie należące do strefy euro, które nie są objęte programami dostosowań makroekonomicznych, muszą przedłożyć Komisji Europejskiej i Eurogrupie, do dnia 15 października każdego roku, projekty planów budżetowych.

Uwzględnienie kryzysu związanego z uchodźcami

W kilku projektach planów budżetowych omówiono skutki, jakie będzie miał dla budżetu wyjątkowy napływ uchodźców do Unii. W międzyczasie lub w przyszłości problem ten może również dotknąć inne państwa członkowskie. Elastyczność uwzględniona w pakcie stabilności i rozwoju umożliwia – zarówno w ramach jego części zapobiegawczej, jak i naprawczej – wyasygnowanie dodatkowych środków w danym roku w związku z nadzwyczajnymi zdarzeniami poza kontrolą rządu.

Komisja chce zastosować te przepisy. Będzie ściśle monitorować sytuację w oparciu o dane przekazane przez władze zainteresowanych państw członkowskich, aby określić kwalifikowalne kwoty. Informacje te zostaną wykorzystane przy ocenie (ex post) ewentualnych tymczasowych odstępstw od wymagań paktu w odniesieniu do lat 2015 i 2016. Oznacza to, że odchylenia wynikające wyłącznie i bezpośrednio z dodatkowych kosztów netto kryzysu związanego z uchodźcami nie będą skutkować przechodzeniem do kolejnych etapów procedury. Dotyczy to także wszczęcia procedury nadmiernego deficytu, pod warunkiem że w przypadku przekroczenia progu 3 proc. PKB deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych pozostanie na poziomie zbliżonym do tego progu.

Kroki czynione w ramach procedury nadmiernego deficytu (art. 126 TFUE)

Ocena dotycząca Bułgarii. Komisja przyjęła sprawozdanie dotyczące Bułgarii na podstawie art. 126 ust. 3 TFUE. Wprawdzie dług publiczny pozostaje poniżej 60 proc. PKB, jednak deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych w Bułgarii sięgnął w 2014 r. 5,8 proc. PKB, a zatem przekroczył próg 3 proc. PKB i nie jest do tego progu zbliżony. Takie przekroczenie wartości docelowej może być jednak uznane za wyjątkowe i przejściowe w rozumieniu paktu stabilności i wzrostu, ponieważ przewidywany deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych ma spaść w 2015 r. do 2,8 proc. PKB, a przekroczenie progu jest wynikiem nadzwyczajnego zdarzenia poza kontrolą rządu związanego ze statystycznym przeklasyfikowaniem Funduszu Ubezpieczenia Depozytów.

Po rozpatrzeniu istotnych czynników, takich jak warunki koniunkturalne i rozwój inwestycji publicznych, a także kwestii zasadniczej zgodności z wymaganiami części zapobiegawczej paktu, w sprawozdaniu stwierdzono, że zgodność z kryterium deficytu jest obecnie zachowana.

Ocena dotycząca Danii. Komisja przyjęła sprawozdanie dotyczące Danii na podstawie art. 126 ust. 3 TFUE. Wprawdzie dług publiczny pozostaje poniżej 60 proc. PKB, jednak przewidywany deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych w Danii ma sięgnąć w 2015 r. 3,3 proc. PKB, a zatem przekroczy wartość docelową paktu wynoszącą 3 proc. PKB, ale będzie do tej wartości zbliżony. Szacowane przekroczenie wartości docelowej określonej w Traktacie może być uznane za wyjątkowe i przejściowe w rozumieniu paktu stabilności i wzrostu, ponieważ od 2016 r. przewidywany deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych ma ponownie spaść poniżej poziomu 3 proc. PKB. Sytuacja ta może być ponadto uznana za wyjątkową, ponieważ wynika z nadzwyczajnych i niespodziewanych strat dochodów podatkowych związanych z błędami technicznymi w automatycznym systemie poboru podatków. W sprawozdaniu stwierdza się, że kryterium deficytu uznaje się obecnie za spełnione.

Ocena dotycząca Finlandii. Komisja przyjęła sprawozdanie dotyczące Finlandii na podstawie art. 126 ust. 3 TFUE. Jeżeli chodzi o kryterium deficytu, oczekuje się, że deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych w Finlandii spadnie w 2016 r. poniżej wartości docelowej wynoszącej 3 proc. PKB. W tym kontekście obecna wartość przekraczająca traktatową wartość docelową wynoszącą 3 proc. PKB (odnotowana na poziomie 3,3 proc. PKB w 2014 r. i planowana na 3,4 proc. w 2015 r.) może być uznana za bliską wartości docelowej i przejściową, a w odniesieniu do 2014 r. można ją uznać za wyjątkową. Jeżeli chodzi o kryterium długu, Komisja prognozuje, że dług publiczny w Finlandii wyniesie 62,5 proc. PKB w 2015 r. i 64,5 proc. w 2016 r. Zgodnie z ustaleniami Komisji oczekuje się, że Finlandia zasadniczo zachowa zgodność z wymaganą ścieżką osiągania celu średniookresowego w 2015 i 2016 r. Na tej podstawie Komisja stwierdziła, że obecnie zachowana jest zgodność z kryteriami długu i deficytu. Zważywszy na rosnącą relację długu do PKB, dla poprawy stabilności budżetowej ważne jest szybkie przyjęcie i wdrożenie reform strukturalnych.

Komisja przyjęła również komunikat pt. „Ocena działań podjętych przez Zjednoczone Królestwo”, w którym stwierdza, że według prognoz Zjednoczone Królestwo osiągnie zgodność z zalecanymi celami deficytu nominalnego i poprawi saldo strukturalne odpowiadające za osiągnięcie tych celów zarówno w roku budżetowym 2015–2016, jak i 2016–2017. Komisja uważa zatem, że Zjednoczone Królestwo podjęło skuteczne działania zgodne z zaleceniem Rady z czerwca 2015 r.