Czas na kolejne etapy rozszerzenia
W swoim pakiecie sprawozdań rocznych Komisja informuje o postępach osiągniętych z zeszłym roku przez Bałkany Zachodnie, Turcję i Islandię na drodze do przystąpienia do UE.

– Dzisiejsze rekomendacje dla Czarnogóry i Serbii pokazują, że proces rozszerzenia stymuluje reformy w zainteresowanych państwach i pomaga w tworzeniu stabilności i dobrobytu w Europie. Potencjał procesu rozszerzenia jako impulsu do przemian daje nadzieję w tych trudnych czasach, zarówno dla państw członkowskich Unii Europejskiej, jak i dla państw pragnących przystąpić do UE – powiedział podczas prezentacji tegorocznego pakietu rozszerzenia komisarz Stefan Füle.

Rok ten przyniósł zamknięcie negocjacji akcesyjnych z Chorwacją, odnotowano również dalsze postępy w innych państwach Bałkanów Zachodnich. Aresztowanie dwóch ostatnich osób oskarżonych przez MTKJ usunęło główną przeszkodę na drodze Serbii do UE i stanowiło ważny krok w kierunku pojednania w regionie. Ustanowiono dialog między Belgradem a Prisztiną, który przyniósł pierwsze wyniki. Należy w konstruktywny sposób kontynuować ten dialog. Czarnogóra wzmocniła swoje wysiłki w zakresie reform opartych na priorytetach określonych przez Unię Europejską. Komisja Europejska potwierdziła również swoją wcześniejszą rekomendację dotyczącą rozpoczęcia negocjacji akcesyjnych z Byłą Jugosłowiańską Republiką Macedonii. W grudniu 2010 r. zniesiono obowiązek wizowy przy podróżach do strefy Schengen dla obywateli dwóch kolejnych państw Bałkanów Zachodnich, Albanii oraz Bośni i Hercegowiny.

Kwestie dobrych rządów, praworządności, zdolności administracyjnej, bezrobocia i reform gospodarczych pozostają jednak głównymi wyzwaniami w regionie. Nadal istnieją problemy w zakresie współpracy regionalnej. W wielu państwach doszło do opóźnień we wdrażaniu reform, co często było wynikiem wydarzeń i konfliktów w polityce wewnętrznej. Zaobserwowano kilka niepokojących zjawisk w zakresie wolności wyrażania opinii w mediach. Niezgodności dotyczące statusu Kosowa mają nadal negatywny wpływ zarówno na samo Kosowo*, jak i szerzej na region Bałkanów Zachodnich.

W procesie akcesyjnym Islandii osiągnięto w zeszłym roku znaczne postępy w trwających negocjacjach. Komisja spodziewa się, że negocjacje akcesyjne będą nadal postępowały w szybkim tempie i wierzy, że główne kwestie, takie jak rybołówstwo i ochrona środowiska naturalnego, zostaną rozwiązane w konstruktywny sposób.

Negocjacje akcesyjne z Turcją niestety nie objęły nowych obszarów w ciągu minionego roku. Proces przystąpienia Turcji do UE stanowi najskuteczniejszą podstawę propagowania reform, rozwoju dialogu w kwestiach polityki zagranicznej i polityki bezpieczeństwa oraz zwiększania konkurencyjności gospodarczej. Równocześnie Komisja jest zaniepokojona niedawnymi napięciami w stosunkach Turcji z Cyprem. Należy opracować nowy pozytywny program w stosunkach Turcja-UE, który pozwoli na stworzenie konstruktywniejszej relacji opartej na konkretnych działaniach w dziedzinach wspólnego zainteresowania.

* o statusie określonym rezolucją RB ONZ nr 1244

Kontekst

OPIS PAŃSTW

CHORWACJA: kraj kandydujący – złożyła wniosek o członkostwo w 2003 r. Negocjacje akcesyjne zakończyły się w czerwcu 2011 r. Zgodnie z art. 49 TUE Komisja wydaje dzisiaj pozytywną opinię dotyczącą gotowości Chorwacji do przystąpienia do Unii Europejskiej. Po zakończeniu procesów ratyfikacyjnych Chorwacja powinna stać się państwem członkowskim od dnia 1 lipca 2013 r.

TURCJA: kraj kandydujący – złożyła wniosek o członkostwo w 1987 r. Negocjacje akcesyjne rozpoczęły się w październiku 2005 r. Otwarto 13 rozdziałów negocjacyjnych, a jeden rozdział tymczasowo zamknięto. Aby Turcja mogła czynić szybsze postępy w swoich negocjacjach akcesyjnych, konieczne jest najpierw pełne wykonanie zobowiązań w ramach unii celnej oraz postępy w normalizacji stosunków z Cyprem.

ISLANDIA: kraj kandydujący – złożyła wniosek o członkostwo w 2009 r. i rozpoczęła negocjacje akcesyjne w czerwcu 2010 r. Otwarto 4 rozdziały negocjacyjne, z czego 2 zostały tymczasowo zamknięte. Islandia jest państwem członkowskim EOG oraz strefy Schengen, a duża część jej prawodawstwa jest już dostosowana do prawa UE.

BYŁA JUGOSŁOWIAŃSKA REPUBLIKA MACEDONII: kraj kandydujący – złożyła wniosek o członkostwo w 2004 r. Państwo to nadal w wystarczającym stopniu spełnia kryteria polityczne i Komisja ponowiła swoją rekomendację z 2009 r. do otwarcia negocjacji akcesyjnych. Ponieważ do rozpoczęcia negocjacji wymagana jest jednomyślna decyzja wszystkich państw członkowskich, niezbędne jest znalezienie rozwiązania w odniesieniu do nazwy państwa.

CZARNOGÓRA: kraj kandydujący – złożyła wniosek o członkostwo w 2008 r. W 2010 r. UE przyznała jej status kraju kandydującego oraz określiła siedem głównych priorytetów, które państwo to musi zrealizować, aby można było otworzyć negocjacje akcesyjne. Dzisiaj Komisja rekomenduje otwarcie negocjacji akcesyjnych.

ALBANIA: potencjalny kraj kandydujący – złożyła wniosek w 2009 r. W 2010 r. UE określiła dwanaście głównych priorytetów, które państwo to musi zrealizować, aby można było rozpocząć negocjacje akcesyjne. Mimo że osiągnięto pewne postępy w tych dziedzinach, Komisja nie mogła rekomendować w tym roku podjęcia dalszych kroków w odniesieniu do Albanii. Opierając się na niedawnych pozytywnych sygnałach, Komisja zachęca siły polityczne w Albanii do ponownego ustanowienia i kontynuowania dialogu politycznego na szczeblu pozwalającym głównym instytucjom demokratycznym na funkcjonowanie i wdrażanie kluczowych reform.

SERBIA: potencjalny kraj kandydujący – złożyła wniosek o członkostwo w 2009 r. Komisja przedstawiła dzisiaj swoją opinię w sprawie wniosku o członkostwo Serbii. Na podstawie swoich ustaleń Komisja zaleca, aby Rada przyznała Serbii status kraju kandydującego. Komisja określiła ponadto jeden główny priorytet, który państwo to musi zrealizować, aby można było otworzyć negocjacje akcesyjne.

BOŚNIA I HERCEGOWINA: potencjalny kraj kandydujący – nie złożyła wniosku o członkostwo w UE; po wyborach w 2010 r. nie sformowano jeszcze rządu na szczeblu krajowym, a brak wspólnej wizji liderów politycznych co do przyszłości kraju nadal uniemożliwia przeprowadzenie kluczowych reform umożliwiających ewentualne przystąpienie do UE.

KOSOWO: potencjalny kraj kandydujący – niezgodności co do statusu Kosowa pozostają przeszkodą w rozwijaniu stosunków umownych między UE a Kosowem. UE wspiera wysiłki Kosowa w kształtowaniu perspektywy europejskiej.