W rzeczywistości, w skrajnych przypadkach podatek może wynosić tyle, ile całkowita wartość nabytych w drodze spadku aktywów transgranicznych, ponieważ kilka państw członkowskich może dochodzić praw do opodatkowania w odniesieniu do tego samego spadku lub opodatkowywać zagraniczne spadki w większym stopniu niż spadki krajowe. Obywatele mogą być zmuszeni do sprzedania nabytych w drodze spadku aktywów tylko po to, by uiścić podatki, a małe przedsiębiorstwa mogą napotykać trudności w przypadku przeniesienia własności w związku ze śmiercią ich właścicieli. Aby rozwiązać te problemy, Komisja przyjęła dziś kompleksowy pakiet w odniesieniu do opodatkowania spadków. W drodze komunikatu, zalecenia i dokumentu roboczego Komisja analizuje problemy związane z opodatkowaniem spadków transgranicznych w UE i przedstawia ich rozwiązania.

– Benjamin Franklin powiedział kiedyś, że nic nie jest pewne, z wyjątkiem śmierci i podatków. Niestety, powiązanie tych dwóch kwestii powoduje powstanie dużej dozy niepewności. Ciężar podatku od spadków transgranicznych może okazać się nie do udźwignięcia dla obywateli, z powodu dyskryminacji i podwójnego opodatkowania. Niewielkie zmiany w przepisach państw członkowskich, polegające na uspójnieniu ich między sobą, mogłyby przynieść realne korzyści dla setek tysięcy ludzi w całej Europie. I to właśnie jest nasz cel. – stwierdził Algirdas Šemeta, komisarz ds. podatków, unii celnej, audytu oraz zwalczania nadużyć finansowych.

Dzisiejszy komunikat wskazuje, że istnieją dwa główne problemy, jeśli chodzi o opodatkowanie spadków transgranicznych w UE.

Pierwszym jest podwójne lub wielokrotne opodatkowanie, w przypadku gdy więcej niż jedno państwo członkowskie dochodzi praw do opodatkowania tego samego spadku. Rozbieżne przepisy krajowe, brak dwustronnych umów w sprawie podatku od spadków oraz niewystarczające ulgi krajowe z tytułu podwójnego opodatkowania mogą doprowadzać do sytuacji, w których obywatele są opodatkowywani dwa lub więcej razy w odniesieniu do tego samego spadku. Państwa członkowskie mogą stosować przepisy krajowe w odniesieniu do spadków według własnego uznania, jeśli są one zgodne z przepisami UE w zakresie niedyskryminacji i swobodnego przepływu. Komisja nie proponuje w żadnym razie harmonizacji przepisów państw członkowskich dotyczących opodatkowania spadków. Zamiast tego zaleca szersze i bardziej elastyczne stosowanie krajowych ulg z tytułu podwójnego opodatkowania, tak aby zapewnić pragmatyczne, szybkie i efektywne pod względem kosztów rozwiązanie problemu, jakim jest poważne obciążenie podatkowe, przed którym stoi wielu obywateli. W zaleceniu stanowiącym część dzisiejszego pakietu przedstawia się sposoby usprawnienia przez państwa członkowskie środków krajowych tak, aby zapewniały one odpowiednie ulgi z tytułu podwójnego opodatkowania. Przestawiono w nim również szereg rozwiązań w odniesieniu do sytuacji, w których kilka państw członkowskich ma prawa do opodatkowania. Komisja wzywa państwa członkowskie do wprowadzenia odpowiednich rozwiązań do ustawodawstwa krajowego lub praktyk administracyjnych.

Drugim problemem związanym z podatkiem od spadków, z którym stykają się obywatele, jest kwestia dyskryminacji. Niektóre państwa członkowskie stosują wyższą stawkę podatkową, jeżeli aktywa, osoba zmarła lub spadkobierca znajdują się poza ich terytorium. W takich przypadkach prawo UE jest jasne: państwa członkowskie są zobowiązane do respektowania podstawowych zasad niedyskryminacji i swobodnego przepływu ustanowionych w traktatach. Dokument roboczy opublikowany w dniu dzisiejszym przedstawia zasady w zakresie niedyskryminującego opodatkowania spadków i darowizn, posługując się orzecznictwem do celów ilustracji. Pozwoli to państwom członkowskim na dostosowanie ich przepisów do prawa UE, a także zwiększy świadomość obywateli na temat zasad, których państwa członkowskie muszą przestrzegać.

Chociaż problemy związane z opodatkowaniem spadków transgranicznych mogą mieć poważny wpływ na poszczególne podmioty, dochody z opodatkowania spadków krajowych i transgranicznych stanowią niewielki udział – mniej niż 0,5 proc. – całkowitych dochodów podatkowych w państwach członkowskich. Wyodrębnione przypadki spadków transgranicznych z pewnością wynoszą jeszcze mniej.

Dalsze działania

Komisja zainicjuje dialog z państwami członkowskimi w celu zagwarantowania odpowiednich działań następczych w związku z zaleceniem. Ponadto jest gotowa wspierać wszystkie państwa członkowskie w ich wysiłkach mających na celu dostosowanie krajowych przepisów w odniesieniu do podatku od spadków do prawa UE. W ciągu trzech lat Komisja przedstawi sprawozdanie z oceny, ukazujące w jaki sposób sytuacja uległa zmianie, oraz podejmie decyzję na tej podstawie co do konieczności dalszych działań na poziomie krajowym lub na poziomie UE. Tymczasem Komisja, stojąc na straży traktatów UE, nadal podejmuje niezbędne kroki w celu przeciwdziałania elementom dyskryminującym w przepisach podatkowych państw członkowskich.