Cios w przemytników

7 marca przywódcy UE zgodzili się, że konieczne są odważne kroki w celu zamknięcia szlaków przemytu ludzi, przerwania schematów działania przemytników, ochrony granic zewnętrznych UE i zakończenia kryzysu migracyjnego w Europie. Aby to osiągnąć, przywódcy z zadowoleniem przyjęli dodatkowe propozycje Turcji i uzgodnili prowadzenie współpracy z Turcją w oparciu o zbiór sześciu zasad. Przewodniczący Rady Europejskiej otrzymał zadanie dalszej pracy nad tymi wnioskami i wypracowania szczegółów z Turcją przed szczytem Rady Europejskiej.

Pierwszy wiceprzewodniczący Komisji Frans Timmermans powiedział: – Nikt, kto chce pozostać wierny zasadom przyzwoitości, humanitaryzmu i solidarności, nie może godzić się z sytuacją, w której ludzie, aby dotrzeć do Europy, ryzykują swoim życiem, powierzając je przemytnikom, którzy cynicznie wykorzystują ludzkie nieszczęście. Musimy wreszcie przerwać ten schemat. Propozycje omawiane przez przywódców UE i Turcji dotyczące zawrócenia wszystkich nowych nielegalnych migrantów i osób ubiegających się o azyl przybywających do Grecji z Turcji, będące tymczasowym i natychmiastowym środkiem, który ma wejść w życie niezwłocznie, a także plany przesiedlenia Syryjczyków z Turcji do UE, powinny raz na zawsze przerwać schemat działania przemytników. Można to jednak uczynić jedynie z poszanowaniem międzynarodowych i unijnych ram prawnych. Oznacza to, że sprawa każdej z osób ubiegających się o ochronę międzynarodową musi być rozpatrywana indywidualnie, z zapewnieniem możliwości złożenia odwołania i zagwarantowaniem, że wnioski nie będą odrzucane z urzędu.

Komunikat stanowi wkład Komisji w działania Rady Europejskiej i określa, w jaki sposób należy wdrożyć wspomniane sześć zasad, aby w pełni wykorzystać potencjał współpracy UE-Turcja przy jednoczesnym poszanowaniu prawa unijnego i międzynarodowego.

1. Gwarancje prawne dotyczące powrotu wszystkich nowych nielegalnych migrantów i osób ubiegających się o azyl, przedostających się z Turcji na wyspy greckie

Zawrócenie nielegalnych migrantów i osób ubiegających się o azyl, których wnioski zostały odrzucone lub uznane za niedopuszczalne, czyli zasadniczy środek umożliwiający przerwanie schematu działania polegającego na płaceniu przemytnikom przez migrantów i ryzykowaniu własnego życia, można wprowadzić jedynie z poszanowaniem prawa unijnego i międzynarodowego. Ustalenia dotyczące takich powrotów, zarówno osób potrzebujących ochrony międzynarodowej, jak i pozostałych osób, powinny być traktowane jedynie jako tymczasowy i nadzwyczajny środek mający na celu zakończenie ludzkiego cierpienia wynikającego z obecnych nasilonych przepływów migracyjnych między Turcją a Grecją.

Wszystkie powroty powinny odbywać się zgodnie z gwarancjami ochrony uchodźców, które obowiązują w prawie międzynarodowym, jak i w prawie unijnym. Oznacza to, że każdy wniosek o azyl jest rozpatrywany indywidualnie zgodnie z jasnymi parametrami prawnymi i proceduralnymi określonymi w unijnej dyrektywie w sprawie procedur azylowych. Nie ma mowy o stosowaniu polityki „automatycznych” powrotów, co byłoby sprzeczne z wymogami prawnymi i prawami podstawowymi osób ubiegających się o azyl.

Readmisja osób niepotrzebujących ochrony międzynarodowej: Wszyscy nowi nielegalni migranci i osoby ubiegające się o azyl przybywające na terytorium Grecji, które zostaną uznane za niepotrzebujące ochrony międzynarodowej, zostaną zwrócone do Turcji na mocy dwustronnej umowy o readmisji pomiędzy Grecją a Turcją.

Odsyłanie osób potrzebujących ochrony międzynarodowej: Na mocy przepisów unijnych (art. 35 i 38 dyrektywy w sprawie procedur azylowych), wniosek o azyl może zostać zamknięty i uznany za niedopuszczalny, jeżeli dana osoba została już uznana za uchodźcę lub korzysta już z wystarczającej ochrony w „pierwszym kraju azylu”, lub jeżeli dana osoba przyjechała do UE z „bezpiecznego kraju trzeciego”, który może zagwarantować skuteczny dostęp do ochrony. Istnieje szereg gwarancji zapewniających ochronę praw osób ubiegających się o azyl, w tym indywidualne rozpatrywanie każdego przypadku, bezpośrednie rozmowy z wnioskodawcą oraz prawo odwołania się od decyzji o niedopuszczalności wniosku.

Ustalenia praktyczne: Wdrożenie tych ustaleń wymagałoby wprowadzenia zmian w prawodawstwie krajowym Grecji i Turcji – w Grecji w celu zapewnienia uznania Turcji za bezpieczny kraj trzeci, a w Turcji w celu zapewnienia dostępu do skutecznych procedur azylowych wszystkim osobom potrzebującym ochrony międzynarodowej. Konieczne będzie również wprowadzenie przyspieszonych procedur operacyjnych pomiędzy Grecją a Turcją, w tym zwiększenie zdolności przyjmowania migrantów na wyspach greckich i przystosowanie hotspotów w taki sposób, aby znajdowały się w nich również biura readmisji i azylu.

2. A Program przesiedleń w stosunku 1:1

Za każdego obywatela Syrii zawróconego z wysp greckich do Turcji inny zostanie przesiedlony do UE bezpośrednio z Turcji. Dla właściwego funkcjonowania tego ustalenia państwa członkowskie powinny zapewnić wystarczającą liczbę dostępnych miejsc przesiedlenia. Dotychczasowe zobowiązania wykorzystane do tego celu obejmą 18 000 pozostałych miejsc w ramach unijnego programu przesiedleń spośród 22 504 miejsc uzgodnionych w lipcu 2015 r., a w razie konieczności należy rozważyć wykorzystanie nieprzydzielonych 54 000 miejsc na podstawie istniejących decyzji w sprawie relokacji.

Do celów programu przesiedleń 1:1 należy zastosować ramy logistyczne, które stanowią podstawę uzgodnionego z Turcją programu dobrowolnego przyjmowania ze względów humanitarnych, tzn. doświadczenie UNHCR przy wsparciu Europejskiego Urzędu Wsparcia w dziedzinie Azylu (EASO), Międzynarodowej Organizacji ds. Migracji (IOM) i dodatkowych krajowych urzędników azylowych, jeśli okaże się to konieczne. Kiedy program 1:1 doprowadzi do osiągnięcia założonego celu zahamowania przepływów migracyjnych, uruchomione zostaną przyjęcia w ramach programu dobrowolnego przyjmowania ze względów humanitarnych, w którym państwa członkowskie uczestniczyć będą na zasadzie dobrowolności.

3. Przyspieszenie realizacji planu działania dotyczącego liberalizacji reżimu wizowego

Prace nad planem działania dotyczącym liberalizacji reżimu wizowego z Turcją zostaną przyspieszone – bez zmiany 72 wskaźników odniesienia, które muszą zostać osiągnięte przez Turcję (z czego 35 zostało już osiągniętych). Aby osiągnąć cel polegający na zniesieniu obowiązku wizowego do końca czerwca, Turcja będzie musiała przyjąć w odpowiednim terminie pozostałe środki. Przy założeniu, że Turcja podejmie niezbędne środki w celu spełnienia pozostałych wymogów, Komisja pod koniec kwietnia 2016 r. przedstawi wniosek ustawodawczy dotyczący zniesienia obowiązku wizowego wobec obywateli Turcji.

4. Przyspieszenie wypłaty środków w ramach Instrumentu Pomocy dla Uchodźców w Turcji

Wypłacane są środki finansowe na pierwsze projekty w ramach Instrumentu Pomocy dla Uchodźców w Turcji: kwotę 55 mln EUR przeznaczono na zaspokojenie najpilniejszych potrzeb syryjskich dzieci w wieku szkolnym dotyczących zapewnienia im w Turcji dostępu do formalnej edukacji, a kwotę 40 mln EUR zapewniono w ramach pomocy humanitarnej ze Światowego Programu Żywnościowego. Kolejny etap finansowania dalszych projektów będzie wymagał aktywnego zaangażowania władz tureckich, aby sfinalizować analizę potrzeb do połowy kwietnia.

5. Przyspieszenie negocjacji akcesyjnych

Komisja i państwa członkowskie współpracują na rzecz przyspieszenia negocjacji akcesyjnych z Turcją. Trwają obecnie przygotowania mające na celu osiągnięcie postępów umożliwiających otwarcie pięciu rozdziałów. Komisja zamierza sfinalizować wiosną wszystkie powiązane dokumenty przygotowawcze w celu przedstawienia ich Radzie, z uwzględnieniem stanowiska państw członkowskich i ram negocjacyjnych.

6. Poprawa warunków humanitarnych w Syrii

Jak już stwierdzono w konkluzjach Rady Europejskiej, UE jest gotowa do współpracy z Turcją na rzecz poprawy warunków humanitarnych w Syrii, co umożliwiłoby uchodźcom zamieszkanie na obszarach, które będą bezpieczniejsze. Skuteczna realizacja zobowiązań podjętych na posiedzeniu międzynarodowej grupy wsparcia Syrii w Monachium w dniach 11-12 lutego wymaga ich szybkiego i pełnego wdrożenia przez wszystkie strony.

Kontekst

W dniu 15 października Komisja Europejska osiągnęła porozumienie ad referendum z Turcją w sprawie wspólnego planu działania na rzecz zacieśnienia współpracy w zakresie zarządzania migracją. Ma on służyć koordynacji wysiłków podejmowanych w celu rozwiązania problemu uchodźców. Ten wspólny plan działania uruchomiono na szczycie UE-Turcja w dniu 29 listopada 2015 r.

W planie działania wyszczególniono szereg wspólnych działań, które mają zostać wdrożone w trybie pilnym przez Unię Europejską i Republikę Turcji, aby w skoordynowany sposób zmierzyć się ze wspólnymi wyzwaniami i uzupełnić wysiłki Turcji na rzecz zarządzania dużą liczbą osób wymagających ochrony w tym kraju. Ponadto Unia Europejska – jej instytucje i państwa członkowskie – zobowiązała się również do zwiększenia zaangażowania politycznego w Turcji, udzielenia jej znacznego wsparcia finansowego, przyspieszenia realizacji harmonogramu liberalizacji reżimu wizowego oraz ożywienia procesu akcesyjnego Turcji.

Po spotkaniu z premierem Ahmetem Davutoğluszefowie państw i rządów UE w dniu 7 marca 2016 r. z zadowoleniem przyjęli dodatkowe propozycje Turcji zmierzające do rozwiązania problemu migracji.

Dodatkowe informacje

Dodał ,, 29 mar 2016