Celnicy chronią wspólny rynek

Unijne firmy tracą z powodu obecności na wspólnym rynku towarów podrobionych ponad 50 mld euro rocznie. Jednak kraje członkowskie działające w ramach unii celnej odnoszą coraz większe sukcesy w przechwytywaniu takich przesyłek. W 2018 r. celnicy UE zatrzymali podrobione i potencjalnie niebezpieczne towary o wartości prawie 740 mln euro. Najczęściej są to papierosy i zabawki.

Komisja Europejska przedstawiła dane, z których wynika, że liczba przypadków przejmowania podrobionych towarów przywożonych do UE wzrosła w 2018 r. ze względu na dużą liczbę małych przesyłek w obrocie kurierskim i pocztowym. Liczba skonfiskowanych przesyłek zwiększyła się z 57 433 w 2017 r. do 69 354 w 2018 r., mimo że całkowita liczba zatrzymanych artykułów jest mniejsza niż w ostatnich latach. W 2018 r. skonfiskowano niemal 27 mln artykułów, które stanowiły naruszenie praw własności intelektualnej, o wartości rynkowej prawie 740 mln euro.

Pierre Moscovici, komisarz do spraw gospodarczych i finansowych, podatków i ceł, powiedział: – Urzędnicy celni w całej UE odnoszą sukcesy w wykrywaniu i konfiskacie podrobionych towarów, które często są niebezpieczne dla konsumentów. Mają oni utrudnione zadanie ze względu na rosnącą liczbę małych paczek przywożonych do UE w ramach sprzedaży internetowej. Priorytetem jest ochrona jednolitego rynku i unii celnej oraz skuteczne egzekwowanie praw własności intelektualnej w międzynarodowym łańcuchu dostaw. Musimy stale zwiększać wysiłki, aby zwalczać zjawisko podrabiania produktów i piractwa.

Do głównych kategorii zatrzymanych towarów należą papierosy, które stanowią około 15 proc. całkowitej wielkości skonfiskowanych towarów. Kolejnymi kategoriami są zabawki (14 proc.), materiały opakowaniowe (9 proc.), etykiety, metki i naklejki (9 proc.) oraz odzież (8 proc.). Produkty codziennego użytku w gospodarstwach domowych takie jak artykuły higieny osobistej, leki, zabawki i urządzenia elektryczne stanowią niemal 37 proc. całkowitej liczby zatrzymanych towarów.

Głównym krajem pochodzenia towarów naruszających prawa własności intelektualnej nadal są Chiny. Macedonia Północna jest natomiast największym źródłem podrobionych napojów alkoholowych. Z kolei z Turcji najczęściej są sprowadzane inne podrobione napoje, perfumy i kosmetyki. Służby celne wykryły również dużą liczbę fałszywych zegarków, telefonów komórkowych i akcesoriów do nich, pojemników z tuszem i tonerów, płyt CD/DVD oraz etykiet, metek i naklejek z Hongkongu, Chiny. Podrabiany sprzęt komputerowy był przywożony głównie z Indii, papierosy – z Kambodży, a materiały opakowaniowe – z Bośni i Hercegowiny.

Kontekst

W ciągu ostatnich 50 lat unia celna stała się fundamentem naszego jednolitego rynku, zapewniając bezpieczeństwo granic UE i chroniąc naszych obywateli przed zabronionymi i niebezpiecznymi produktami, takimi jak broń, narkotyki czy podrobione towary.

Komisja publikuje sprawozdania z działalności służb celnych w zakresie egzekwowania praw własności intelektualnej co roku od 2000 r. Ich podstawą są dane przekazywane Komisji przez służby celne państw członkowskich.

Dane dostarczają cennych informacji, które ułatwiają analizę naruszeń praw własności intelektualnej i pomagają innym instytucjom, takim jak Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej oraz OECD, w mapowaniu danych gospodarczych i najczęstszych tras obieranych przez fałszerzy.

W listopadzie 2017 r. Komisja przyjęła kompleksowy pakiet środków, aby usprawnić stosowanie i egzekwowanie praw własności intelektualnej oraz zwiększyć wysiłki w celu zwalczania zjawiska podrabiania produktów i piractwa. Następnie w 2018 r. ogłoszono nowy unijny plan działań dla organów celnych, aby zwalczać naruszenia praw własności intelektualnej w latach 2018–2022, który został obecnie przyjęty przez Radę.

Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) opublikował sprawozdanie uzupełniające: „Report on EU enforcement of IPRs: results at EU borders and in Member States covering the period 2013-2017”(Sprawozdanie EUIPO dotyczące egzekwowania praw własności intelektualnej w UE, zawierające wyniki na granicach UE i w państwach członkowskich za okres 2013–2017). Sprawozdanie to, oparte również na danych z DG TAXUD, uzupełnia sprawozdanie przedstawiające tendencje w zakresie zatrzymywania towarów na granicach w ostatnich latach o dane dotyczące przypadków zatrzymania towarów na rynku wewnętrznym przez krajowe organy ścigania.

Wcześniejsze badanie wykazało również, że bezpośrednie straty w sprzedaży, na jakie narażone są przedsiębiorstwa w UE z powodu obecności towarów podrobionych, wynoszą 56 mld euro rocznie, co odpowiada utracie niemal 468 tys. miejsc pracy. Po uwzględnieniu efektu domina wpływającego na inne sektory całkowite straty w sprzedaży wynoszą 92 mld euro.